Nghén là hiện tượng không mấy dễ chịu mà phần lớn các mẹ bầu phải trải qua, đặc biệt là những tháng đầu của thai kỳ. Nghén đôi khi chỉ đơn giản là cảm giác khó chịu, buồn nôn hay đặc biệt thèm món ăn nào đó, nhưng cũng có khi trầm trọng hơn với việc nôn ói liên tục, sợ mùi thức ăn, thậm chí không thể ăn được gì… Phần lớn những bà bầu, tình trạng nghén sẽ không kéo dài quá tuần 12 đến 14 của thai kỳ, tuy nhiên có một số ít trường hợp nghén có thể kéo dài suốt thai kỳ.
NGUYÊN NHÂN CỦA NGHÉN
Khi mang thai bánh nhau tiết ra nội tiết tố hCG (Human chorionic Gonadotropin) giúp duy trì thai kỳ. Chính nội tiết tố hCG là nguyên nhân khiến người phụ nữ xuất hiện những triệu chứng nghén. Những người phụ nữ mang song thai hoặc thai trứng, nồng độ hCG cao nên triệu chứng ốm nghén thường trầm trọng hơn. Khi thai ngưng phát triển, sẩy thai, nồng độ hCG giảm xuống nên triệu chứng nghén cũng sẽ đột ngột kết thúc. Ngoài ra, progesterone trong thai kỳ giúp tử cung giảm co thắt duy trì thai kỳ suốt 9 tháng 10 ngày, không bị sẩy thai, không sinh non. Và cũng chính progesterone này làm giảm co thắt của cơ trơn đường tiêu hóa (bao tử, ruột non, ruột già, trực tràng). Đây là nguyên nhân khiến cho người phụ nữ mang thai hay bị đầy hơi, khó tiêu, ợ hơi, táo bón… Hơn nữa, nội tiết tố thai kỳ cũng làm tăng tiết dịch vị nên nhiều người phụ nữ mang thai có những triệu chứng giống như viêm bao tử (nóng rát thượng vị, ợ hơi, ợ chua…).
Ngoài ra, khi mang thai, mũi bạn trở nên cực kỳ nhạy cảm về mùi. Chính điều này khiến những mùi vốn bình thường trở nên khó chịu và ngược lại.
NGHÉN ẢNH HƯỞNG THẾ NÀO ĐẾN BÉ?
Dù các triệu chứng nghén rất khó chịu và phiền phức, nó lại không gây hại đến các mẹ bầu hay em bé trong bụng. Ở một khía cạnh nào đó, nghén thậm chí còn là dấu hiệu tốt cho thấy nội tiết tố đủ để duy trì thai kỳ. Trên thực tế, những thai phụ bị nghén ít có nguy cơ sẩy thai hơn so với những người không hề nghén (tuy nhiên, điều này không có nghĩa những bà mẹ không nghén thì có vấn đề về mặt sức khỏe).
Vitamine B6 có thể giúp giảm triệu chứng nghén
Phần lớn phụ nữ mang thai sẽ không bị nghén suốt cả thai kỳ. Các triệu chứng thường xuất hiện từ tuần thứ 6 của thai kỳ, giảm dần và biến mất sau 14 tuần. Trong thời kỳ bị ốm nghén, cũng hiếm phụ nữ nào bị “hành” suốt cả ngày, triệu chứng ốm nghén thường nặng vào buổi sáng khi mới ngủ dậy. Mẹ bầu hãy tranh thủ khoảng thời gian mình cảm thấy dễ chịu nhất để ăn uống, nghỉ ngơi – những điều mà có thể bạn khó làm được lúc bị nghén.
Tuy nhiên, những thay đổi đột ngột về tình trạng nghén có thể là dấu hiệu cho thấy có sự bất ổn nào đó mà bạn cần quan tâm:
– Nếu các triệu chứng nghén của bạn quá tồi tệ, làm ảnh hưởng đến cuộc sống, sinh hoạt của bạn, thì bạn nên đến bác sĩ để kiểm tra càng sớm càng tốt. Đây có thể là dấu hiệu của thai trứng: có đầy đủ dấu hiệu mang thai như mất kinh, thử thai ghi nhận hai vạch nhưng không có phôi trong túi thai, gai nhau thoái hóa thành những túi nhỏ giống túi trứng. Phụ nữ mang thai trứng thường có triệu chứng nghén nặng do lượng nội tiết tố hCG tăng cao gấp nhiều lần so với mang thai bình thường.
– Nếu triệu chứng nghén của bạn bỗng nhiên biến mất một cách đột ngột, nên đi khám và siêu âm kiểm tra. Vì có thể thai nhi ngưng phát triển.
– Triệu chứng nghén nặng và kéo dài, ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ bầu, đôi khi cần phải nuôi ăn bằng cách truyền dịch (chỉ áp dụng đối với những trường hợp không thể ăn uống được).
LÀM SAO ĐỂ GIẢM NHẸ CÁC TRIỆU CHỨNG NGHÉN?
Mẹ bầu không thể tránh khỏi việc bị nghén trong thai kỳ, nhưng có những cách để giảm bớt sự khó chịu do các triệu chứng nghén gây ra.
– Chia bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ. Điều này sẽ giúp dạ dày bạn dễ chịu vì không bị quá no, cũng không bao giờ để dạ dày trong tình trạng trống rỗng.
– Tránh nằm hay ngồi một chỗ sau khi ăn. Đi dạo sau mỗi bữa ăn, hít thở không khí trong lành sẽ giúp bạn sảng khoái hơn.
– Tránh thức ăn nhiều dầu mỡ, ăn chậm rãi, nhai kỹ: điều này làm cho thức ăn dễ tiêu hóa, không gây ra tình trạng đầy bụng, khó tiêu. Các món ăn nhiều gia vị, đậm mùi cũng có thể khiến bạn khó chịu, nên tốt nhất hãy chọn loại càng ít gia vị càng tốt.
– Siêng ăn vặt: những món ăn vặt như bánh quy, trái cây, sữa chua, phô mai, các loại hạt (hạt dẻ, hạt điều, hạt óc chó…) đều là những loại thức ăn vặt rất tốt cho thai phụ. Đừng quên mang chúng trong giỏ xách để có thể lấy ra nhấm nháp bất cứ khi nào bạn cảm thấy đói. Một chiếc bao tử trống rỗng sẽ khiến cơn nghén của bạn trở nên rất tệ đấy.
– Tránh thức ăn hay mùi vị mà bạn không thích: nếu bạn không thể uống sữa dành cho các bà bầu, hãy thay thế bằng sữa tươi. Nếu bạn không chịu được mùi thịt nướng, hãy dùng các món ăn khác mà bạn thích.
– Đừng quên uống nhiều nước, đặc biệt là vào giữa những bữa ăn. Tuy nhiên, bạn không nên uống quá nhiều nước trong cùng một lần, bởi điều này sẽ gây ra cảm giác no bụng, khiến bạn không muốn ăn thêm.
– Uống nước chanh ấm hoặc nước gừng ấm có thể sẽ giúp xoa dịu cơn nghén của bạn. Một số sản phụ cũng thấy rằng nước được làm mát hoặc nước khoáng có gas giúp họ dễ chịu hơn.
MỘT SỐ LƯU Ý
– Tình trạng nghén ở các bà bầu không hề giống nhau. Một số mẹ bầu có nguy cơ nghén bao gồm:
– Người mang đa thai. Bởi nồng độ nội tiết tố cao hơn, tình trạng nghén của họ cũng nghiêm trọng hơn.
– Người thường xuyên mệt mỏi, căng thẳng.
– Người có mẹ hay chị em gái cũng bị nghén.
– Khi tình trạng nghén khiến bạn không ăn uống tốt, các viên uống vitamin có thể giúp bổ sung dưỡng chất còn thiếu, đặc biệt vitamine B6 có thể giúp giảm triệu chứng nghén..
– Các triệu chứng nghén có thể rất khó chịu và phiền phức, nhưng bạn cần giữ tâm lý thoải mái, vui vẻ trong suốt thai kỳ. Chính vì vậy, hãy thư giãn, nghỉ ngơi càng nhiều càng tốt và đừng quên vận động thường xuyên.
– Bạn không cần phải cố ép mình phải chịu đựng những thứ khiến bạn không nuốt nổi chỉ vì mong muốn thực hiện một chế độ dinh dưỡng hoàn hảo cho bé yêu. Bạn có thể linh hoạt lựa chọn những món khác thay thế.
– Khi bạn bị nghén ở lần mang thai này, không có nghĩa bạn sẽ bị nghén ở lần mang thai tiếp theo và ngược lại.
– Nếu tình trạng nghén quá nhiều không thể ăn được, có thể tạm thời ngưng ăn để dạ dày nghỉ ngơi và nuôi ăn đường tĩnh mạch vài ngày (truyền dịch).