Rất nhiều trẻ em phải sống chung với bệnh suy thận bởi thái độ chủ quan của người lớn. Tại bệnh viện Nhi Đồng 1, TP. Hồ Chí Minh, có khoảng 1.400 trẻ em mắc bệnh suy thận cần điều trị và 10.000 lượt trẻ đến theo dõi, tái khám thường xuyên. Đã đến lúc, mọi người cần phải biết được nguyên nhân, dấu hiệu cũng như cách điều trị bệnh suy thận ở trẻ em để có phương pháp kiểm soát kịp thời.
Nguyên nhân suy thận ở trẻ em
1. Yếu tố di truyền
Các thống kê cho thấy, tại Việt Nam có đến 40% trẻ mắc bệnh suy thận do dị tật bẩm sinh và 60% là do mắc bệnh thời kỳ niên thiếu. Hầu hết trẻ mắc bệnh dị tật bẩm sinh là do quá trình mang thai, người mẹ mắc một số bệnh lý khiến trẻ bị di chứng sau sinh như hẹp van niệu đạo, tiểu rỉ rỉ, tiểu không thành vòi,…
2. Ỉa chảy, mất nước nặng
Điều này sẽ khiến cho thận ở trẻ không thể bài tiết kịp hoặc chức năng thận bị thay đổi đột ngột, suy yếu dần, gây ra tình trạng suy thận. Đặc biệt, với trẻ nhỏ, ỉa chảy thường xuyên sẽ khiến cho cơ thể bé bị mất nước, da xanh xao, buồn nôn. Ngoài việc ảnh hưởng trực tiếp đến thận, trẻ có thể bị tử vong bất cứ lúc nào nếu bệnh không được kiểm soát đúng lúc.
3. Mắc bệnh nhiễm trùng nặng
Một số bệnh lý nhiễm trùng như ký sinh trùng, vi trùng, siêu vi trùng, suy đa tạng,… cũng có thể để lại di chứng khiến trẻ bị suy thận. Bên cạnh đó, trẻ bị nhiễm trùng tiểu, kèm theo các triệu chứng như tiểu gắt, sốt sẽ tạo ra sẹo ở thận. Tình trạng này xuất hiện nhiều lần và không chữa trị kịp thời sẽ gây suy thận ở trẻ.
4. Tổn thương cầu thận và đường dẫn niệu
5. Bị một số chấn thương
Một số trẻ gặp phải tình trạng bị chấn thương ở mức độ nặng, trên diện rộng ở cơ thể hoặc mắc một số hội chứng sau khi mổ tim bẩm sinh, hội chứng huyết tán – ure huyết cao, ghép tạng,… sẽ nhanh chóng khiến cho các hóa chất nhanh chóng phản ứng gây ra bệnh suy thận ở trẻ em. Đặc biệt, các loại thuốc ức chế miễn dịch được sử dụng với liều cao, trong khoảng thời gian dài sẽ khiến thận bị kháng corticoid và khiến trẻ mắc bệnh.
6. Sức đề kháng của trẻ yếu
Những trẻ có sức đề kháng yếu hoặc mắc phải một số tình trạng như biếng ăn, thường xuyên nôn ói, còi xương, chậm lớn, trẻ sinh non, thường xuyên bị hạ huyết áp, suy hô hấp,… rất dễ mắc bệnh suy thận. Một khi cơ thể quá yếu sẽ không chống lại được các tác nhân gây bệnh nên trẻ đứng trước nguy cơ mắc bệnh cao.
Các dấu hiệu mắc bệnh suy thận ở trẻ em
1. Phù nề
Sau khi ngủ dậy, trẻ có dấu hiệu bị sưng phù ở mắt. Tiếp đến, toàn bộ cơ thể như chân, tay, bụng, lưng,… cũng nhanh chóng bị sưng lên. Nhiều phụ huynh nhầm lẫn tình trạng này với dị ứng thức ăn hoặc các con vật khác cắn nên cho trẻ uống thuốc. Điều này sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng của trẻ.Nếu lượng ure trong máu tăng nhanh đột ngột, vượt nồng độ 20 – 30 mmol/l thì tình trạng phù nề sẽ diễn ra nhanh hơn.
2. Tiểu ít, tiểu buốt, tiểu ra máu, tiểu rát, đục nước tiểu
Cũng như người lớn, trẻ nhỏ bị suy thận cũng có các triệu chứng điển hình như tiểu rất ít, khó tiểu, tiểu buốt, đục nước tiểu, tiểu nhiều về đêm,… Nước tiểu của trẻ có màu đỏ hoặc màu đục, xá xị,… tùy thuộc vào tình trạng mắc bệnh nhẹ hay nặng ở trẻ. Tình trạng này kéo dài có thể khiến trẻ bị bí tiểu, không tiểu được.
3. Bủn rủn chân tay
Đây là tình trạng rất nhiều người gặp phải khi bị suy thận, kể cả trẻ nhỏ. Các bé thường xuyên bị run tay chân như cảm lạnh. Bên cạnh đó, trẻ thường xuyên bị uể oải, mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn. Đặc biệt, trẻ thường ngủ nhiều, mơ nhiều về đêm. Nếu không phát hiện kịp thời ở giai đoạn này, trẻ sẽ đứng trước nguy cơ nguy hiểm đến tính mạng.
4. Nhức đầu
Những cơn đau đầu, chóng mặt đột ngột, âm ỉ khi bị suy thận sẽ càng khiến trẻ vô cùng mệt mỏi. Khi mắc bệnh suy thận, thể tích máu tăng sẽ dẫn đến quá tải tuần hoàn khiến cho gan to, phù phổi và gây đau nhức đầu. Điều này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt thường ngày của các bé. Đặc biệt, sức khỏe trẻ không được đảm bảo, bé có thể bị suy nhược cơ thể, sụt cân, da dẻ xanh xao,…
5. Hơi thở yếu, thở có mùi
Khi lượng oxi không đủ để cung cấp cho cơ thể, trẻ sẽ thường xuyên bị thở khò khè. Hơi thở quá yếu gây ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ, khiến các bé thường xuyên bị đau lưng, chóng mặt, thở dốc, tức ngực,… Đôi khi đi ngủ, trẻ thường gặp tình trạng khó thở. Bên cạnh đó, hơi thở của trẻ sẽ có mùi. Thông thường, ở giai đoạn đầu của bệnh suy thận, cơ thể trẻ không thải được chất độc nên tích tụ và gây mùi khó chịu.
6. Tiểu nhiều lần về đêm
Đây là dấu hiệu trẻ bị suy thận phổ biến nhất. Mặc dù lượng nước tiểu rất ít nhưng trẻ thường xuyên tiểu nhiều về đêm. Lúc này, chức năng thận không đảm bảo cho nhu cầu cơ thể sẽ khiến bé bị đái dắt với lượng nước tiểu ít. Đi tiểu thường xuyên sẽ khiến trẻ mất ngủ, khó đi vào giấc ngủ sâu hơn.
7. Chán ăn, ăn không ngon
Khi mắc bệnh suy thận, trẻ thường bị chán ăn, không có hứng thú ăn uống. Đặc biệt là các món thịt khiến bé rất ngán. Kèm theo đó, cơ thể trẻ thường xuyên mệt mỏi, chỉ muốn nằm một chỗ. Ăn món gì cũng rất dễ bị nôn và luôn trong tình trạng buồn nôn nhất là nghe mùi thức ăn.
Cách chữa trị suy thận ở trẻ em
1. Sử dụng thuốc Tây
Thông thường, loại thuốc Tây được bác sĩ kê đơn chữa bệnh suy thận cho trẻ là prednisolone và prednisone. Những loại thuốc này sẽ giúp trẻ hết bị phù trong 2 tuần đầu tiên. Thuốc này sẽ được sử dụng trong khoảng thời gian ngắn và có thể gây ra một số tác dụng phụ như trẻ nhanh đói hơn, tăng cân nhanh, tăng đường máu, tăng huyết áp, kích thích dạ dày, dễ cáu giận, giảm nhẹ lượng chất khoáng trong xương,…
Trong quá trình sử dụng thuốc này, trẻ có thể thường xuyên bị đói bụng. Các bác sĩ khuyến khích nên cho trẻ sử dụng các loại năng lượng như hoa quả, rau xanh, bánh quy,… để bổ sung thêm cho cơ thể của bé. Bên cạnh đó, trẻ cần có chế độ ăn uống nghiêm ngặt, vừa đảm bảo chất dinh dưỡng nhưng cũng phải đủ chất đạm và muối K, Na.Ngoài ra, cha mẹ nên theo dõi tiến triển bệnh của trẻ để thông báo bác sĩ chuyên khoa kịp thời.
2. Lọc máu
Phương pháp này áp dụng cho những trẻ mắc bệnh suy thận nặng, chức năng của thận đã bị suy giảm còn dưới 50%. Bên cạnh việc uống thuốc theo đúng các chỉ định của bác sĩ chuyên khoa, trẻ cần phải tiến hành lọc máu suốt đời mới có thể duy trì được cuộc sống của mình. Thời gian lọc máu cần phải tuân thủ nghiêm ngặt, tránh ảnh hưởng đến sức khỏe.
3. Phương pháp lọc màng bụng (thẩm phân phúc mạc)
Cách chữa trị này sẽ áp dụng cho những bệnh nhân mắc bệnh suy thận ở mức độ nặng. Thông qua phúc mạc trong bụng giống như lớp màng để lọc các chất lỏng và chất hòa tan được trao đổi với máu. Phương pháp này sẽ loại bỏ các chất lỏng dư thừa và độc tố ở người suy thận. Cách chữa trị này mang lại kết quả tốt hơn so với việc chạy thận. Đặc biệt, với những trẻ bị suy thận, kèm theo bệnh tim thì phương pháp chữa trị này mang lại hiệu quả khả quan hơn.
4. Phẫu thuật ghép thận
Những trường hợp cần thiết, trẻ bắt buộc phải thực hiện phương pháp ghép thận để duy trì sự sống của mình. Với phương pháp này, trẻ phải tìm được thận của người tương thích mới có thể tiến hành cấy ghép. Đặc biệt, đội ngũ y bác sĩ phải có tay nghề và chuyên môn cao thực hiện. Ngoài ra, bệnh nhân phải có huyết áp ổn định, tình trạng mạch máu vùng chậu bình thường, sức khỏe tốt, không mắc các bệnh lý khác mới có thể thực hiện cách chữa trị này.
Khi nào trẻ bị suy thận nên đến gặp bác sĩ?
Bên cạnh đó, khi các bé điều trị bệnh suy thận, cha mẹ cần phải theo dõi thường xuyên. Nếu trẻ gặp phải bất cứ dấu hiệu bất thường nào cần báo ngay cho bác sĩ chuyên khoa. Ngoài ra, phụ huynh cần tuân thủ đúng chế độ ăn uống và sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ để bệnh của trẻ sớm được cải thiện.
Một số lưu ý khi điều trị suy thận ở trẻ em
Song song với việc điều trị bệnh theo các chỉ định của bác sĩ chuyên khoa, khi trẻ mắc bệnh suy thận, các bậc phụ huynh cần phải chú ý một số vấn đề sau đây.
Không được cho trẻ ăn các loại hải sản và những thức phẩm có chứa nhiều muối, thức ăn gây kích ứng, thức ăn cay, nóng, nhiều dầu mỡ,…
Tránh cho trẻ ăn mặn vì dễ gây ra hiện tượng phù nề. Đặc biệt, các bé bị suy thận nhưng có lượng kali tăng không được ăn phủ tạng động vật và thức ăn có lượng kali cao.
Cho trẻ uống đủ 2 lít nước mỗi ngày, có thể thay thế bằng nước rau hoặc trái cây.
Xây dựng chế độ ăn uống hợp lý, cân đối theo từng ngày. Tích cực bổ sung các loại vitamin từ rau xanh cho trẻ.
Khuyên trẻ nên vận động, đi lại nhẹ nhàng, không nên ngồi quá lâu tại một chỗ
Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp các bậc phụ huynh hiểu rõ hơn về bệnh suy thận ở trẻ em. Vốn dĩ bệnh lý này khá nguy hiểm, có thể gây tử vong cho trẻ bất cứ lúc nào. Do đó, cha mẹ nên chú ý trong quá trình chăm sóc trẻ, nếu nhận thấy trẻ có biểu hiện lạ nên đưa trẻ thăm khám ngay. Bên cạnh đó, không nên tự ý mua thuốc điều trị bệnh cho trẻ hoặc áp dụng những phương pháp chữa trị không đúng khoa học, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của bé.