Top 13 # Xem Nhiều Nhất Vì Sao Ở Úc Cháy Rừng Mới Nhất 4/2023 # Top Like

Mặc dù cháy rừng vẫn là chuyện xảy ra theo mùa ở Úc và cũng từng có những vụ cháy rừng gây thiệt hại nặng nề trước đây, song “mùa cháy rừng” năm nay ở Úc bắt đầu sớm bất thường và dự kiến kéo dài nhiều tháng nữa.

2019 là năm nóng và khô kỷ lục của Úc. Tháng 12 năm ngoái là một trong hai tháng nóng nhất lịch sử nước này. Giới chuyên gia cho rằng các nguyên nhân chính gây cháy rừng là biến đổi khí hậu, loại cây dễ bắt lửa và thời tiết.

Hội tụ nhiều yếu tố

Trang chúng tôi dẫn phân tích của ông Chris Field – trưởng khoa môi trường học Đại học Stanford (California, Mỹ), đồng thời là chủ trì báo cáo khoa học quốc tế về biến đổi khí hậu và những hiện tượng cực đoan – cho rằng: “Tình trạng này về cơ bản là sự hội tụ khủng khiếp của nhiều yếu tố”.

Cũng theo ông Chris Field, đây là một trong những hiện tượng cực đoan của biến đổi khí hậu tồi tệ nhất, nếu không muốn nói là tệ nhất ông từng thấy. “Những đám cháy rừng là sự thể hiện mang tính biểu tượng cho những ảnh hưởng của biến đổi khí hậu” – ông Field nhận định.

Đồng tình với quan điểm này, ông Mike Flannigan – nhà khoa học về cháy tại Đại học Alberta ở Canada – cho rằng các đám cháy rừng của Úc là “ví dụ của biến đổi khí hậu”. Trên thực tế, báo cáo tóm lược của Chính phủ Úc năm 2019 về cháy rừng và biến đổi khí hậu cũng thừa nhận: “Biến đổi khí hậu do con người gây ra đã dẫn tới những tình trạng thời tiết nguy hiểm hơn vì cháy rừng trong nhiều thập kỷ qua với nhiều khu vực của Úc”.

Một chiếc ôtô bị thiêu rụi ở đường Quinlans sau vụ cháy rừng xuyên đêm ở Quaama, bang New South Wales hôm 6/1 – (Ảnh: AFP).

Mặc dù không nghi ngờ về việc Trái đất nóng lên là một phần lớn nguyên nhân, song các nhà khoa học, gồm cả những người nghiên cứu về hỏa hoạn và những chuyên gia thời tiết, đều cho rằng biến đổi khí hậu không phải là nguyên nhân duy nhất.

Năm ngoái nước Úc chứng kiến thời tiết nóng và khô kỷ lục. Theo Cơ quan Khí tượng Úc, mức nhiệt trung bình theo năm của năm 2019 cao hơn 1,5 oC so với mức nhiệt trung bình giai đoạn từ 1960-1990. Nhiệt độ ở Úc trong tháng 12 có lúc đã lên tới 49,9 o C.

Trên thực tế, ông Andrew Watkins – trưởng bộ phận dự báo dài hạn Cơ quan Khí tượng Úc – thừa nhận thời tiết là một nhân tố đáng kể khiến mùa cháy rừng năm nay cực đoan hơn. Tình trạng đột ngột ấm lên của tầng bình lưu ở Nam cực trong tháng 9 năm ngoái đã làm thay đổi những điều kiện thời tiết thông thường của Úc, khiến từ giữa tháng 10 trở đi xuất hiện những luồng gió mạnh liên tục thổi từ hướng tây, mang không khí nóng từ lục địa ra bờ biển.

“Với môi trường khô như vậy, nhiều đám cháy đã phát sinh vì tia chớp (các cơn dông gây sấm chớp nhưng lại rất ít mưa)” – ông Watkins giải thích.

Ngoài ra, theo ông Flannigan, cây bạch đàn vốn phổ biến ở Úc cũng là nhân tố khiến tình trạng cháy rừng nghiêm trọng hơn. Ông Flannigan ví chúng dễ cháy “như chứa xăng dầu trên cây”, với tinh dầu trong thân cây, khi bị bắt lửa loài cây này khiến hỏa hoạn lan nhanh hơn. Ngoài ra, khi độ ẩm hạ thấp, không khí khô hơn, các đám cháy lại càng dễ lan xa.

Thiên tai hay nhân tai?

Theo ông Flannigan, vẫn là quá sớm để biết chính xác nguyên nhân làm phát sinh các đám cháy rừng, bởi cháy rừng chỉ mới bùng phát gần đây và hiện mọi cơ quan chức năng vẫn đang ưu tiên dành thời gian kiểm soát các đám cháy.

Dù con người là nhân tố lớn gây hỏa hoạn ở Úc, song những nguyên nhân do tai nạn cũng thường xảy ra như các vụ chập, cháy từ xe cộ hay dây điện. Mặc dù các đầu mẩu thuốc lá còn lại sau khi hút thường không gây hỏa hoạn, song trong điều kiện thời tiết khô nóng, chuyện này hoàn toàn có thể xảy ra.

Ông Flannigan cho rằng không có cách nào để kiểm soát cháy rừng. “Chúng sẽ cháy ở nhiều nơi cho tới khi ra tới bờ biển” – ông nói.

Dự đoán về xu thế trong tương lai của tình trạng cháy rừng ở Úc, bà Nerilie Abram – nhà khoa học khí hậu của Đại học Quốc gia Úc – cảnh báo: “Mùa cháy cực đoan ở Úc năm 2019 đã được dự đoán.

Tuy nhiên, vấn đề cần đặt ra là liệu chúng ta có thể chấp nhận việc này ở mức độ tồi tệ đến thế nào? Đây mới chỉ là những gì xảy ra khi nhiệt độ Trái đất tăng thêm 1oC, chúng ta có thực sự muốn chứng kiến những ảnh hưởng khi nhiệt độ Trái đất tăng thêm 3oC hay hơn nữa không, vì đó chính là quỹ đạo chúng ta đang bị cuốn theo nó”.

Cháy rừng theo mùa đã thay đổi

Theo ông Andrew Watkins, tình trạng khô hạn của Úc từ cuối năm 2017 cho tới nay ít nhất cũng tương đương với mùa hạn nhất năm 1902 của Úc. Chuyên gia này cho rằng điều này rất có thể do các yếu tố nhiệt độ nước biển ở Ấn Độ Dương và xu hướng khô hạn kéo dài. Theo ông Andrew Watkins, hiện tượng cháy rừng theo mùa ở Úc đã thay đổi. Theo đó, mùa này kéo dài hơn từ 2-4 tháng và cũng bắt đầu sớm, đặc biệt ở khu vực phía nam và phía đông.

1. Chuyện gì đang diễn ra ở nước Úc?

Nước Úc đang chống chọi với cháy rừng diện rộng, kéo dài. Tới 6 giờ sáng ngày 07/01, tại bang New South Wales (NSW) có 136 vụ cháy, trong đó có 69 vụ lửa cháy lan rộng chưa kiểm soát được.

2. Ở đâu cháy to nhất?

Bang New South Wales là nơi ngọn lửa tàn phá nhiều nhất với 6 triệu héc ta rừng và khu dân cư bị ảnh hưởng, một diện tích bằng 6 thành phố Sài Gòn cộng lại.

3. Từ bao giờ rừng bắt đầu cháy?

Tại NSW, rừng bắt đầu cháy từ tháng 09/2019, tính đến nay đã được hơn 4 tháng. Trước đó, lần cuối Úc cháy rừng nghiêm trọng là vào Thứ Bảy Đen năm 2009, khi 173 người thiệt mạng tại Victoria, bang tiếp giáp phía Nam với NSW.

4. Ai đã đốt rừng?

Cháy rừng là thiên tai phổ biến ở Úc. Ngọn lửa gốc có thể bắt đầu do lá cây khô bắt lửa dưới ánh nắng mặt trời hay sét đánh khi tiết trời quá nóng và hanh khô.

Hiện tại, vẫn chưa rõ có tác động của con người trong những ngọn lửa đầu tiên hay không.

5. Tại sao năm nay rừng cháy khủng khiếp vậy?

Cháy rừng là một phần thiết yếu của hệ sinh thái ở Úc. Cháy rừng tự nhiên cũng có những lợi ích nhất định, như giúp đất dinh dưỡng hơn, giúp cây con tiếp xúc với ánh mặt trời, giúp một số loài cây sinh sôi.

Tuy nhiên, cháy rừng ở Úc năm nay nghiêm trọng hơn hẳn so với các năm khác. Có nhiều tranh cãi về nguyên nhân của diễn biến xấu này.

Nhiều chuyên gia cho rằng biến đổi khí hậu là chất xúc tác chính. Nhiệt độ trung bình ở Úc tăng 1°C so với năm 1920. Gió mạnh, hạn hán, và nhiệt độ cao kỷ lục tạo điều kiện thuận lợi để ngọn lửa hoành hành.

Một số chuyên gia và chính trị gia cho rằng các nhà hoạt động môi trường đang “làm quá”. Chris Kenny, Biên tập viên của tờ Australian, nhấn mạnh hạn hán và hỏa hoạn đã, đang, và sẽ là những thiên tai phổ biến tại Úc – biến đổi khí hậu không phải nguyên nhân chủ đạo.

View this post on Instagram

A post shared by Black Jaguar-White Tiger (@blackjaguarwhitetiger) on Jan 6, 2020 at 6:54pm PST

6. Bao nhiêu thiệt hại đã được ước tính?

25 người mất tích và thiệt mạng, trong đó có 3 lính cứu hỏa.

Nửa tỉ động vật chết cháy, trong đó có ⅓ số gấu koala ở NSW. Koala không biết chạy trốn, chúng lặng lẽ ôm cây chờ nguy hiểm qua đi. Loài vật hiền lành, khờ khạo này không có nhiều cơ hội sống sót.

14.7 triệu héc ta rừng và khu dân cư bị thiêu trụi trên cả nước. Tổng diện tích hỏa hoạn bằng 13 thành phố Sài Gòn cộng lại và gấp 16 lần diện tích rừng Amazon cháy cùng năm.

400µg/m3 là nồng độ bụi mịn trong không khí của Sydney vào tháng 12/2019, gấp 40 lần mức khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

1.39 tỉ USD được Thủ tướng công bố sẽ điều vào quỹ hỗ trợ thiên tai.

7. Làm thế nào để hết cháy rừng?

Theo ông Thomas Duff, một chuyên gia về cháy rừng, hỏa hoạn ở Úc có thể được dập tắt trong ba trường hợp sau:

Mưa đủ rộng và lâu để dập những đám cháy, tuy mưa cũng tạo nên những trở ngại trong cứu hộ, dập lửa, và giao thông;

Gió bớt mạnh để lực lượng cứu hỏa có thể kiểm soát ngọn lửa;

Rừng cháy hết, không còn gì để lửa bắt vào nữa.

Con số này thực sự gây chấn động trong bối cảnh người dân Úc đã quá mệt mỏi và đau khổ với cháy rừng. Bà Sussan Lei, bộ trưởng Môi trường Úc, cho biết: “Các loài vật không cần phải dễ thương để được cứu hộ, tất cả đều quan trọng như nhau trong thảm họa này”.

Tự tay giải thoát vật nuôi

Steve Shipton là nông dân nuôi bò sữa ở Coolagolite, một thị trấn bị tàn phá nặng vì cháy rừng ở New South Wales. Ngay đúng ngày đầu năm mới 1-1, ông Shipton đã phải đích thân chấm dứt nỗi thống khổ của 20 con trong đàn bò 250 con của mình vì chúng bị lửa thiêu, bị phỏng toàn thân nghiêm trọng.

Ở Úc, hàng triệu sinh vật đã chết và hàng trăm ngàn loài vật khác có thể sẽ chịu chung số phận trong những ngày sắp tới đây do hậu quả của các đám cháy rừng. Chúng bao gồm động vật hoang dã lẫn vật nuôi thuộc nhiều giống loài: động vật có vú, thú, chim, bò sát…

Theo các chuyên gia, dẫu thoát khỏi cái chết cháy nhưng chúng có thể bị đói, khát hoặc chết vì sốc nhiệt trong khi bị mất đi môi trường sống.

Trên báo News ngày 3-1, bà Megan Davidson – trưởng Cơ quan bảo vệ động vật hoang dã bang Victoria – cho biết: “Chúng ta có thể sẽ không bao giờ lường hết mức độ của cuộc tàn sát này và nguy cơ vẫn chưa kết thúc. Các nhóm cứu trợ động vật hoang dã gần như không thể làm gì trong nhiều trường hợp”.

Hiện nay, nỗi đau và ám ảnh của những người làm công tác cứu hộ động vật ở Úc là có quá nhiều con vật bị phỏng nặng. Công việc của họ không chỉ là cứu sống những con vật tội nghiệp, mà còn giúp chấm dứt sự đau khổ của chúng.

Bật khóc vì koala

Một người phụ nữ đang lái xe thì phát hiện con koala (gấu túi) đi vào đám cháy. Chị cởi áo làm khăn quấn lấy con koala, rồi tức tốc cho uống nước, xối nước hạ nhiệt và quấn con thú đang hoảng loạn vào tấm chăn. Máu từ vết thương của chú koala thấm vào tấm chăn trắng khiến nhiều người bật khóc.

Kể từ khi cháy rừng hoành hành dữ dội ở Úc, tờ News của Úc cho biết 1/3 đàn koala – biểu tượng quốc gia của Úc – đã chết và 1/3 nơi sinh sống của chúng bị tàn phá – chỉ tính riêng ở New South Wales, nơi có quần thể koala thuộc loại lớn với 15.000 – 28.000 con. Các tình nguyện viên đã cứu koala từ những thân cây âm ỉ cháy, hay trên nền đất đầy tro bụi sau các đám cháy rừng.

Theo báo New York Times, không giống như kangaroo, chim hay rắn, koala không biết chạy trốn. Thay vào đó, chúng leo lên cây và cuộn mình lại chờ nguy hiểm qua đi. Trong các vụ cháy dữ dội đã xảy ra ở Úc, loài vật hiền lành, khờ khạo này đã không có nhiều cơ hội sống sót.

Tại một bệnh viện dành cho koala ở Port Macquarie thuộc NSW, bà Cheyne Flanagan – giám đốc bệnh viện – cho biết: “Những con koala được cứu sống đều hoảng sợ về những gì đã xảy ra”. Nhiều gia đình ở Úc đã biến nhà, phòng khách, phòng ngủ của họ thành nơi cứu hộ koala, loài động vật biểu tượng của Úc nhưng đang đối diện với nhiều nguy cơ dẫn đến họa tuyệt chủng từ tháng 9-2019 đến nay.

Tuy nhiên, danh sách các loài động vật chịu đựng “hỏa ngục” từ cháy rừng không chỉ có koala. Hàng trăm ngàn con dơi rơi xuống đất chết thảm khi nhiệt độ quá 42 độ C ở bắc Úc. Còn kangaroo không còn chỗ trú phải nhảy vào sân nhà, vào vườn nho của dân hoặc bất chấp nguy hiểm lao ra xa lộ, khu dân cư để rồi bị chó tấn công hoặc tông vào xe hơi.

“Phải có ai đó chăm sóc chúng vì những người khác và chính quyền đều đang quá tải lẫn bận rộn bảo vệ tài sản, nhà cửa của họ. Chúng tôi làm điều này với hi vọng có thể cứu một số nào đó koala khỏi số phận nghiệt ngã” – nữ tình nguyện viên Christeen McLeod chia sẻ.

“Hỏa ngục khổng lồ”

Ngày 4-1, báo chí Úc đã dùng những cụm từ “hỏa ngục khổng lồ”, “bom nguyên tử” để mô tả về những trận cháy rừng khủng khiếp đang diễn ra và diễn biến xấu trên cả nước, đặc biệt là tại hai bang New South Wales và Victoria.

Thủ tướng Úc Scott Morison ngày 4-1 cho biết sẽ tăng cường quân đội vào công việc chữa cháy, thêm máy bay trên trời, tàu dưới biển và xe cộ lăn bánh trên đất liền để hỗ trợ các nỗ lực chữa cháy và tái thiết.

Những ngày gần đây, liên tục có thêm người chết vì cháy rừng ở Úc. Theo báo News ngày 4-1, thống kê chưa đầy đủ các nỗ lực tập trung vào việc chữa cháy và cứu hộ cho biết ít nhất 22 người chết, diện tích bị cháy là hơn 5 triệu ha. Một số đám cháy lớn có xu hướng nhập lại thành “hỏa ngục khổng lồ” hoặc lan tới những khu vực xa xôi không thể tiếp cận. Thời tiết nắng nóng và gió mạnh cũng khiến công việc của những người lính cứu hỏa dũng cảm khó khăn rất nhiều.

Trời dịu mát, Úc hy vọng giảm bớt cháy rừng

Cháy rừng ở Úc dự báo vẫn có thể diễn ra trong vài tháng tới dù thời tiết mát hơn, kéo theo các tranh luận chính trị nảy lửa.

28 người thiệt mạng, hơn 5.900 ngôi nhà bị phá huỷ, hàng chục ngàn người phải sơ tán, 11 triệu ha rừng bị thiêu rụi., cho đến thời điểm này do cháy rừng tại Úc năm nay.

Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên (WWF) ước tính có khoảng 1,25 tỉ động vật có thể đã bị chết cháy, nhiều khu rừng sẽ cần nhiều chục năm để hồi phục.

Những ngày này ở Úc thời tiết đã mát dịu hơn nhưng Dịch vụ cứu hỏa nông thôn vẫn cảnh báo rằng, những vụ cháy rừng có thể vẫn diễn ra trong vòng vài tháng tới.

Và nhiều đám cháy hiện vẫn diễn ra trên toàn nước Úc.

Chính phủ liên bang Úc loan báo sẽ hỗ trợ tài chính cho 42 hội đồng địa phương bị ảnh hưởng bởi cháy rừng. Mỗi hội đồng sẽ nhận được 1 triệu Úc kim.

Cháy rừng cũng kéo theo hàng loại tin đồn lan tràn trên mạng xã hội. Trong đó, nhiều tin đồn đã cố ý lái nguyên nhân cháy rừng là do có người đốt, chứ không phải do thời tiết hay biến đổi khí hậu gây ra.

Nhà báo Tuy Nguyen viết trên facebook rằng, phóng hỏa là tội bị trừng phạt nặng ở Úc, đặc biệt là trong các mùa cháy rừng. Đến nay, cảnh sát tiểu bang New South Wales cho biết họ đã truy tố 24 nghi phạm về tội đốt lửa gây cháy rừng kể từ tháng 11.

Thế nhưng trên các mạng xã hội, phóng hỏa đã bị biến thành nguyên nhân chính gây ra cháy rừng.

Cháy rừng cũng ảnh hưởng nghiêm trọng đến du lịch Úc với việc nhiều khách du lịch mang ấn tượng về sự không an toàn khi du lịch đến Úc thời điểm này.

Tuy nhiên, cơ quan du lịch Úc nói rằng ở thời điểm hiện tại, Brisbane, Cairns và Great Barrier Reef ở Queensland, nhiều khu vực ở Tây Úc,Tasmania và vùng lãnh thổ phía Bắc vẫn an toàn để thăm viếng. Tất cả các sân bay quốc tế ở Úc, trong đó có cả Sydney, Melbourne và Adelaide vẫn hoạt động bình thường, theo trang chúng tôi

Trong hoạn nạn mới tỏ lòng nhau

Những hình ảnh về các vụ cháy rừng đã chạm đến trái tim, không chỉ người Úc mà khắp nơi trên thế giới.

Hơn 25.000 người đã đệ đơn tình nguyện tham gia Dịch vụ chữa cháy nông thôn kể từ đầu mùa cháy năm nay – một con số kỷ lục.

Nhiều người đã quyên góp tài chính để góp một phần trong khắc phục hậu quả.

Một người gây quỹ cho các dịch vụ chữa cháy ở New South Wales (NSW), do nghệ sĩ hài người Úc Celeste Barber khởi xướng, đã quyên góp được hơn 20 triệu đô la Úc (13 triệu Mỹ kim) chỉ trong có 48 giờ.

Tính ra, đã có hơn 70 triệu đô la Úc đã được quyên góp, bao gồm tiền hỗ trợ dịch vụ cứu hỏa, hỗ trợ những người mất nhà cửa và người chăm sóc động vật hoang dã.

Cộng đồng người Việt cũng không đứng ngoài những hoạt động như vậy.

Người Việt đang sinh sống ở khắp nơi trên nước Úc cũng như những người đã từng gắn bó hay yêu mến nước Úc đã chung tay đóng góp một phần để giúp đỡ cộng đồng đang gặp khó khăn.

Sáng 11/1, tại Cabramatta – ‘thủ đô’ của cộng đồng người Việt tại Úc- Hội Tương Trợ Người Việt Hải ngoại New South Wales và Hội Phụ Nữ Việt Nam Tự Do tiểu bang này đã tổ chức gây quỹ “Koala Rescue Appeal” nhằm hỗ trợ cho các hoạt động cứu vãn các chú gấu Koala bị ‘mất mạng’ trong các vụ cháy rừng tại tiểu bang NSW.

Dạ tiệc Tấm lòng vàng lần thứ 7 cũng được cộng đồng người Việt ở đây tổ chức nhằm quyên góp hỗ trợ các nạn nhân cháy rừng.

Ông nêu dẫn chứng rằng, chỉ trong một hoạt động xuống đường gây quỹ, chỉ trong có 4 tiếng đồng hồ, từ 10 giờ 30 sáng đến 2:30 chiều, đã thu được gần 40 ngàn đô la Úc.

“Vụ cháy năm nay ảnh hưởng rất lớn đến tính mạng cũng như tài sản trước mắt cũng như về lâu về dài sẽ ảnh hưởng râts lớn đến nhiều cộng đồng địa phương của nước Úc. Tuy cộng đồng người Việt không bị ảnh hưởng nhiều từ vụ cháy này, cũng như tôi chưa có thông tin về bất cứ nạn nhân nào trong các vụ cháy rừng vừa qua là người Việt. Tuy nhiên, đây là thảm hoạ chung của tất cả các cộng đồng cùng chung sống trên đất nước Úc. Bởi vậy, cộng đồng người Việt rất tích cực trong hoạt động này,” ông Paul Huy Nguyễn nói.

Ông Huy Nguyễn cũng cho hay rằng, con số 40 ngàn nói trên chỉ là một trong rất nhiều hoạt động sẽ còn được liên tục tổ chức bởi các hội đoàn cũng như các tổ chức, thậm chí các doanh nghiệp trong cộng đồng để góp một phần dù nhỏ “như một lời tri ân đến nước Úc đã cưu mang cộng đồng người Việt và chúng tôi có trách nhiệm để đáp lại và cùng với các cộng đồng khác, cùng vượt qua thời khắc khó khăn như thế này,” ông Paul Huy Nguyễn nói.

Cộng đồng các du học sinh từng học tại Úc cũng tổ chức quyên góp, kêu gọi qua Facebook và nhận được sự hưởng ứng nhiệt thành.

Đâu là nguyên nhân?

Thực tế, với nước Úc từ xưa đến nay, cháy rừng là chuyện xảy ra hàng năm.

Tuy nhiên, điều kiện thời tiết trong đợt cháy lần này được các chuyên gia khẳng định là không có tiền lệ.

Sorry, your browser cannot display this map

Giáo sư David Bowman, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu cứu hỏa, Đại học Tasmania, Úc, trả lời BBC News Tiếng Việt qua email cho rằng, cường độ và sự trải rộng của các vụ cháy rừng trên năm tiểu bang ở toàn nước Úc là minh chứng cho tính chất bất thường, chưa từng có từ trước đến nay của vụ cháy năm nay.

Giáo sư Bowman cũng khẳng định tính chất bất thường của mùa cháy rừng năm nay thể hiện qua mức độ tàn phá rừng do cháy, độ khô của thảm thực vật rừng và chất lượng không khí kém đã ảnh hưởng đến cuộc sống của mọi người dân trên khắp nước Úc.

Ông cũng nhấn mạnh rằng, có những khu vực các năm trước chưa từng hay ít khi bị cháy thì năm nay lại bốc cháy.

Ông đưa việc một trang trại chuối ở Taylors Arm, phía tây Macksville, tiểu bang New South Wales, hay thảm thực vật thời Gondwana ở Vùng hoang dã ở Tasmania, vốn chưa từng bị cháy trong hơn 1.000 năm qua như bằng chứng của sự thay đổi.

“Tôi không rõ lý do vì sao nhiều người cứ khẳng định rằng, những vụ hoả hoạn như thế này trước đây vẫn từng xảy ra. Trong khi, muốn ứng phó tốt với những vụ cháy rừng như thế này hiện tại và trong tương lai, điều đầu tiên là chúng ta phải thừa nhận quy mô của vấn đề,” Giáo sư Bowman nói.

Nói về nguyên nhân các vụ cháy rừng, trả lời phỏng vấn BBC News Tiếng Việt, Giáo sư Bowman cho rằng, nguyên nhân chính của các vụ cháy rừng đang xảy ra ở Úc là do thời tiết khô hạn kéo dài khiến thảm thực vật trở nên dễ bắt cháy; kết hợp với sóng nhiệt dữ dội, gió cực mạnh và sét.

Thảm thực vật Úc rất dễ cháy tự nhiên, nhưng điều kiện khí hậu khắc nghiệt hiện tại khiến nguy cơ này tăng cao.

Tiến sĩ Alexander Filkov (Trường hệ sinh thái và khoa học lâm nghiệp, Đại học Melbourne) trả lời phỏng vấn BBC News Tiếng Việt, cũng đồng quan điểm khi cho rằng, một trong những lý do chính của các vụ cháy rừng thảm khốc năm nay là hạn hán. Năm 2019 là năm nóng nhất trong lịch sử nước Úc. Thời tiết nóng và gió tạo điều kiện cho các vụ cháy rừng bùng phát một cách chưa từng có.

Nhưng liệu có phải biến đổi khí hậu đã khiến thời tiết khắc nghiệt hơn và đây là nguyên nhân khiến các vụ cháy rừng năm nay trầm trọng hơn?

Giáo sư Bowman tin rằng, còn những các yếu tố khác cũng góp phần vào vấn đề này; chẳng hạn yếu kém trong quản lý các tác nhân gây cháy, sai lầm trong việc thiết kế và quy hoạch các khu dân cư; trong khi bản thân cảnh quan của Úc vốn dĩ đã rất dễ bốc cháy.

Còn Tiến sĩ Filkov thì cho rằng, thực ra cháy rừng là một phần không thể thiếu trong hệ sinh thái rừng của Úc. Lửa sẽ dọn sạch các cây già cỗi, khiến vật chất hữu cơ phân hủy thành khoáng nhanh chóng hơn, để hạt giống tái sinh và nảy mầm. Tuy nhiên, với những người cư dân sống gần các khu vực có rừng, cháy rừng là một yếu tố tiêu cực ảnh hưởng đến cuộc sống và tài sản của họ.

Do vậy, theo Giáo sư Bowman, muốn hạn chế cháy rừng, cần xây dựng một chương trình thích ứng quy mô để giúp các cộng đồng chung sống với một thực tế là các vụ cháy rừng cực đoan do biến đổi khí hậu sẽ diễn ra sẽ ngày càng khốc liệt hơn.

“Người thổ dân Úc đã có kinh nghiệm hàng ngàn năm sống chung với tình trạng này. Có rất nhiều thứ chúng ta có thể làm để giảm rủi ro và tác động của hỏa hoạn, nhưng điều này đòi hỏi phải đầu tư nghiêm túc vào nghiên cứu và phát triển, xây dựng chính sách và quy hoạch cảnh quan đô thị,” Giáo sư Bownman nhấn mạnh.

Còn theo Tiến sĩ Fikov, ở Úc, một trong những cách thức được sử dụng rộng rãi để ngăn chặn cháy rừng ở những khu vực giao giữa hệ sinh thái rừng và các khu dân cư là đốt rừng có chủ đích. Biện pháp này làm giảm lượng nhiên liệu dễ bắt cháy và cường độ của các đám cháy tiềm năng. Tuy nhiên, do biến đổi khí hậu, mùa cháy bắt đầu sớm hơn và kết thúc muộn hơn, nên chỉ có thể một khu vực nhỏ hơn có thể được xử lý. Ngoài ra, hạn hán đã ảnh hưởng đáng kể đến mùa cháy. Các khu vực ẩm, có khả năng chống cháy, trở nên khô và rất dễ cháy do nhiên liệu tích lũy trong những năm trước. Điều này dẫn đến các đám cháy lan rộng với cường độ cao như trong mùa cháy năm nay.

“Không có giải pháp duy nhất và đơn giản cho vấn đề này. Cháy rừng dự kiến sẽ còn xảy ra thường xuyên và nghiêm trọng hơn trong tương lai. Theo tôi, những nỗ lực chính cần tập trung vào việc bgawn chặn hỏa hoạn. Đồng thời, phát triển các chiến lược mới và cách tiếp cận sáng tạo để cải thiện tình hình, điều này đòi hỏi một chương trình dài hạn” – Tiến sĩ Fikov nói.

Chính trị của cháy rừng

Cháy rừng cũng làm dấy lên những tranh cãi giữa các đảng chính trị Úc, nhất là trong chính sách với biến đổi khí hậu.

Một số người chỉ trích chính phủ Morrison, đổ lỗi cho việc thiếu hành động chống biến đổi khí hậu chính là nguyên nhân dẫn đến những đám cháy, khiến thiệt hại lớn về người và tài sản.

Giáo sư Bownman cho rằng, tới giờ, chính phủ Úc đang rất chậm chạp trong các hoạt động nhằm giảm khí thải cacbon.

Nguyên nhân là người ta lo lắng việc này có thể sẽ ảnh hướng đến sự phát triển của nền kinh tế, nhất là ngành khai thác nhiên liệu hóa thạch, như than đá.

Giáo sư Bownman nhấn mạnh, “Việc không có hành động phù hợp để giảm thiểu biến đổi khí hậu đang làm chậm khả năng thích ứng của chúng ta với tình hình mới.”

“Có rất nhiều căng thẳng và lo lắng về các vụ hỏa hoạn. Và điều này đang trở nên trầm trọng hơn bởi sự thất bại của các chính trị gia trong việc chọn lựa các giải pháp nhằm thích nghi với nạn cháy rừng, trong đó có chính sách lâu dài về giảm khí thải cacbon.

“Cháy rừng đang là một vấn đề chính trị nóng và các cuộc tranh luận này sẽ dẫn đến những câu hỏi lớn hơn về biến đổi khí hậu và việc làm thế nào để nước Úc xây dựng một mối quan hệ bền vững hơn với môi trường,” Giáo sư Bowman nói.

Cháy rừng năm nay đã thành một thảm họa cấp quốc gia với nước Úc, và trở thành một vấn đề chính trị, theo Tiến sĩ Fikov.

Tuy nước Úc chỉ thải ra 1.3% tổng số khí thải toàn cầu, nhưng việc xuất cảng than đá của Úc mà năm tài 2018 đã đạt tới con số 26 tỉ Úc kim đã góp một con số quan trọng vào tỉ lệ này.

Khoảng 20% than đá Úc xuất sang Trung Quốc.