Top 20 # Xem Nhiều Nhất Vì Sao Quai Bị Vô Sinh / 2023 Mới Nhất 12/2022 # Top Like

1. Các triệu chứng của bệnh quai bị

Quai bị là một bệnh truyền nhiễm cấp tính và do virus Paramyxovirus gây ra. Bệnh có thể lây trực tiếp từ người này sang người khác qua đường hô hấp và tiếp xúc giữa người lành với người bệnh.

Quai bị có thể khởi đầu với những triệu chứng như sốt nhẹ, kén ăn, đau nhức cơ thể. Những triệu chứng không đặc hiệu này có thể khiến chúng ta chủ quan và lầm tưởng với những bệnh cảm, ốm thông thường. Chính vì thế mà việc cách ly với người bệnh không được chú ý và có nguy cơ lây lan nhanh chóng.

Sau khoảng 2 ngày với những triệu chứng trên thì cơ thể bệnh nhân bắt đầu phải chịu những triệu chứng khác như sưng to, đau nhức vùng mang tai, có thể đau cả 2 bên hoặc 1 trong 2, triệu chứng này thường cách nhau vài ngày. Đây cũng là dấu hiệu đặc trưng nhất của bệnh quai bị.

Ngoài ra người bệnh cũng có thể bị đau họng, đau góc hàm, đi kèm với đó là những triệu chứng đau đầu, sốt, buồn nôn và mệt mỏi toàn thân.

2. Vì sao quai bị dễ gây vô sinh?

Bệnh quai bị có nhiều biến chứng khác có thể gây nguy hiểm cho cơ thể như vô sinh, nhồi máu phổi, viêm não và viêm màng não… Vậy vì sao quai bị dễ gây vô sinh?

Các biến chứng của quai bị có thể gây ra vô sinh, cụ thể như viêm tinh hoàn, viêm buồng trứng. Quai bị gây ra viêm tinh hoàn và mào tinh hoàn, vấn đề này có thể ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản sau này của người bệnh. Khi bị biến chứng viêm tinh hoàn của quai bị, tinh hoàn sẽ sưng to, đau và viêm dẫn đến tình trạng sốt kéo dài.

Trường hợp nặng có thể dẫn đến teo tinh hoàn và làm số lượng tinh trùng giảm đáng kể gây vô sinh. Đối với nữ giới, quai bị có thể gây viêm buồng trứng. Các biểu hiện thường gặp đó là đau bụng dưới, rong kinh. Đối với phụ nữ đang mang thai mà mắc bệnh quai bị thì sản phụ rất dễ bị sảy thai, sinh non hoặc thai bị chết lưu ở ba tháng đầu của thai kỳ.

Biến chứng viêm tinh hoàn xảy ra sau tuổi dậy thì có tỉ lệ xuất hiện là 20 – 35% ở người bị quai bị. Những triệu chứng của viêm tinh hoàn, mào tinh hoàn sẽ diễn ra sau khoảng 7 – 10 ngày từ khi bị viêm tuyến mang tai.

Hiện nay, những biến chứng nguy hiểm của quai bị không chỉ có viêm tinh hoàn, viêm buồng trứng mà còn có viêm màng não rất nguy hiểm. Các biến chứng này gây hoang mang cho người bệnh cũng như cộng đồng. Những người từng bị viêm tinh hoàn hay mắc bệnh quai bị thì có khả năng sẽ bị ảnh hưởng tới sức khỏe sinh sản, nhưng để khẳng định điều đó thì còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố và cần làm các xét nghiệm để có thể đưa ra kết luận.

Những biến chứng như viêm tinh hoàn, mào hoàn hay viêm buồng trứng đều có tác động đến khả năng sinh sản. Tuy nhiên không phải cứ mắc bệnh quai bị là sẽ bị vô sinh, còn tùy từng trường hợp có bị biến chứng hay không.

Hơn nữa chỉ khi bị viêm cả hai bên tinh hoàn hay buồng trứng thì nguy cơ vô sinh mới cao. Vì thế người bệnh không nên quá lo lắng mà nên tuân thủ các nguyên tắc phòng tránh bệnh quai bị cũng như tập trung điều trị và cách ly nếu như không may mắc bệnh.

3. Cách phòng chống và điều trị bệnh quai bị

Khi mắc quai bị, việc đầu tiên bạn cần phải làm đó là cách ly người bệnh và đưa ngay đến các cơ sở y tế để kiểm tra. Bên cạnh đó, để phòng tránh bệnh triệt để thì bạn cần phải hạn chế tiếp xúc với người bệnh và không ăn uống chung hay dùng chung các đồ dùng cá nhân với người bệnh.

Khi bên cạnh bạn có người nghi ngờ bị quai bị, người bệnh cần nhanh chóng cách ly và nghỉ ngơi tại nhà, sau đó nhanh chóng đưa người bệnh đến bệnh viện kiểm tra. Cần phải cho người bệnh uống nhiều nước. Khi ăn uống nên chọn những loại thức ăn có dạng lỏng, mềm và dễ nuốt, người bệnh cũng nên hạn chế nhai nhiều trong khi bị bệnh.

Khi bị quai bị, cần phải cách ly người bệnh với gió và nước lạnh. Đều này nhằm tránh cho người bệnh nguy cơ hàm bị sưng to hơn, nặng nề hơn. Bên cạnh đó cũng cần vệ sinh răng miệng sạch sẽ.

Tiêm phòng vắc-xin là phương pháp an toàn để phòng tránh bệnh quai bị lây lan. Đặc biệt phụ nữ trước khi mang thai cần tiêm phòng vacxin quai bị để tránh nguy cơ mang thai lây truyền bệnh từ mẹ sang con. Hiện nay, tại Vinmec luôn cung cấp các vacxin phòng chống quai bị cũng như các bệnh truyền nhiễm như sởi, đảm bảo sức khỏe của người bệnh trước và sau tiêm.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã và đang triển khai dịch vụ phòng Vắc-xin MMR của Mỹ của công ty Merck Sharp and Dohme được sản xuất tại Mỹ. Những ưu điểm khi tiêm vắc-xin tại Vinmec bao gồm:

100% trẻ tiêm chủng được theo dõi 30 phút sau tiêm và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.

Trẻ sẽ được thăm khám, sàng lọc đầy đủ các vấn đề về thể trạng và sức khỏe, tư vấn về vắc-xin phòng bệnh và phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm chủng trước khi ra chỉ định tiêm vắc-xin theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế & Tổ chức Y tế thế giới nhằm đảm bảo hiệu quả tốt nhất và an toàn nhất.

Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng nhi chuyên nghiệp, giàu kinh nghiệm, hiểu tâm lý trẻ và áp dụng cách giảm đau hiệu quả cho trẻ trong quá trình tiêm chủng.

Được theo dõi đa khoa trước, trong và sau tiêm chủng. Hệ thống y tế Vinmec và luôn có ekip cấp cứu sẵn sàng phối hợp với phòng tiêm chủng xử trí các trường hợp sốc phản vệ, suy hô hấp – ngừng tuần hoàn, đảm bảo xử lý kịp thời, đúng phác đồ khi có sự cố xảy ra.

Phòng tiêm chủng thoáng mát, có khu chơi, giúp trẻ có cảm giác thoải mái như đang dạo chơi và có tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.

Vắc-xin được nhập khẩu và bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại, với dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain) đạt tiêu chuẩn GSP, giữ vắc-xin trong điều kiện tốt nhất để đảm bảo chất lượng.

Khách hàng sẽ nhận được tin nhắn nhắc lịch trước ngày tiêm và thông tin tiêm chủng được đồng bộ với hệ thống thông tin tiêm chủng quốc gia.

Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đăng ký trực tuyến TẠI ĐÂY.

Quai bị là căn bệnh viêm tuyến mang tai do virus gây ra, bệnh có diễn biến lành tính. Cũng có nhiều thông tin cho rằng quai bị gây vô sinh, đặc biệt là ở nam giới. Điều này có thể xảy ra khi bệnh quai bị biến chứng thành viêm tinh hoàn, nếu như điều trị kịp thời bệnh quai bị thì người bệnh hoàn toàn có thể ngăn chặn được nguy cơ này.

Bệnh quai bị là gì?

Nguyên nhân gây quai bị do virus paramyxovirus gây nên, khi chúng xâm nhập vào hệ thống tuyến mang tai sẽ gây ra viêm nhiễm tuyến mang tai, hình thành những tụ sưng tấy ở khu vực này. Người bệnh có thể bị sưng một hoặc hai bên mang tai nhưng không có mủ kèm theo, vùng hàm đau nhức. Sốt cao, mệt mỏi là những triệu chứng lâm sàng của bệnh khi hệ miễn dịch hoạt động chống lại những vi khuẩn này.

Đa số bệnh nhân sau khi nhiễm virus quai bị đều không nhận thức được mình mắc bệnh. Do quai bị có thời gian ủ bệnh kéo dài vài ngày trước khi vùng hàm bắt đầu sưng to. Đến khi phát hiện bệnh thì tình trạng viêm tại hàm đã lan rộng, nếu không điều trị ngăn chặn các virus này sẽ đi theo đường máu đến gây bệnh cho những cơ quan khác. Một số ít trường hợp, quai bị gây ra các biến chứng nghiêm trọng cho não bộ và hệ thống cơ quan sinh sản ở cả nam và nữ.

Bệnh quai bị phổ biến hơn ở đối tượng trẻ em 5-9 tuổi. Bệnh lây qua đường không khí, vì thế người chưa tiêm phòng quai bị vẫn có thể nhiễm virus khi hô hấp. Mặc dù không được xếp vào nhóm bệnh nguy hiểm nhưng quai bị cũng tiềm ẩn những biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe, đặc biệt là khả năng gây vô sinh nam khi biến chứng thành viêm tinh hoàn.

Biến chứng của bệnh quai bị

Theo nhận định của các chuyên gia, quai bị là căn bệnh có diễn biến lành tính. Nếu như người bệnh có hệ miễn dịch và sức đề kháng tốt thì bệnh có thể thoái lui trong vòng khoảng 10 ngày. Thông thường trẻ em và người cao tuổi là những nhóm dễ bị di chứng quai bị nhất, do không chú ý điều trị sớm hoặc do miễn dịch yếu.

Cần lưu ý nếu như người bệnh có diễn biến các triệu chứng toàn thân (sốt, đau đầu…) nghiêm trọng hơn. Biểu hiện bệnh càng nặng thì bệnh càng có nguy cơ biến chứng. Đối với nam hoặc nữ giới trong độ tuổi sinh sản, nếu bị quai bị có biến chứng sẽ làm tăng nguy cơ hiếm muộn – vô sinh. Theo thống kê, tỷ lệ tử vong do quai bị là khoảng 1/10000 trường hợp. Người bệnh nên cảnh giác trước những biến chứng nguy hiểm như:

Viêm tinh hoàn và mào tinh hoàn

Nam giới bị bệnh quai bị cần phòng tránh biến chứng viêm tinh hoàn và mào tinh hoàn, những nguy cơ này đều ảnh hưởng đến chức năng sinh sản của phái mạnh. Tỷ lệ nam giới bị viêm tinh hoàn khi bị quai bị là khoảng 30% trong độ tuổi trưởng thành và 20 – 25% trong độ tuổi dậy thì.

Những biểu hiện ban đầu của biến chứng có thể nhận thấy qua mắt thường, khi tinh hoàn sưng to và đau nhức, bề mặt tinh hoàn sưng phù, sốt cao. Thông những những triệu chứng này xuất hiện từ 7-10 ngày sau khi hàm sưng to, hoặc cũng có thể xuất hiện song song với thời gian bệnh.

Biến chứng quai bị gây vô sinh thường bắt nguồn từ viêm tinh toàn. Không hẳn tất cả các trường hợp viêm tinh hoàn đều dẫn đến vô sinh , chỉ những nam giới bị viêm tinh hoàn nặng dẫn đến teo tinh hoàn mới có nguy cơ vô sinh. Do khi tinh hoàn teo thì chức năng sản xuất tinh trùng bị hạn chế, từ đó làm giảm số lượng và chất lượng tinh trùng.

Viêm buồng trứng

Nếu như ở nam giới, quai bị có thể gây viêm tinh hoàn ảnh hưởng đến chức năng sinh sản thì ở nữ giới cần cảnh giác với bệnh viêm buồng trứng. Viêm buồng trứng là sự hình thành các mô bị viêm nhiễm tại khu vực buồng trứng hoặc vòi trứng, từ đó gây ảnh hưởng đến chức năng phóng noãn của trứng, tuy nhiên biến chứng này tương đối không nghiêm trọng.

Viêm buồng trứng do bệnh quai bị thường xảy ra trong độ tuổi dậy thì. Đối với những phụ nữ lớn tuổi, hoặc phụ nữ trong độ tuổi sinh sản ít gặp biến chứng này hơn. Tuy nhiên viêm buồng trứng khi không được điều trị sớm dễ gây ra u xơ buồng trứng – căn bệnh lành tính có thẻ điều trị bằng phương pháp nội khoa hoặc ngoại khoa.

Biến chứng nhồi máu phổi

Virus quai bị khi di chuyển đến phổi có khả năng gây biến chứng nhồi máu phổi. Đây được xem là hậu quả của tình trạng huyết khối từ tĩnh mạch tiền liệt tuyến, một biến chứng nguy hiểm có thể gây xuất huyết phổi. Những biểu hiện dễ nhận diện là tình trạng khó thở, huyết áp cao, kèm theo đó người bệnh có thể ho nhiều và ho ra đờm đặc….

Cần can thiệp điều trị sớm vì nếu để phổi bị thiếu máu nuôi dưỡng lâu ngày có thể dẫn đến hoại tử mô phổi. Lúc này chỉ có thể phẫu thuật cắt bỏ phần mô hoại tử mới khắc phục được bệnh trạng.

Biến chứng viêm tụy

Đối với nam giới, viêm tụy là một trong những biến chứng nghiêm trọng của bệnh quai bị. Tỷ lệ biến chứng vào khoảng 3 – 7%. Tụy là cơ quan hỗ trợ gan và thận trong hoạt động lọc máu và các chất dinh dưỡng. Nhận biết dấu hiệu viêm tụy khi nam giới bị đau bụng nhiều, nôn liên tục, người sốt cao, có khi tụt huyết áp.

Các tổn thương thần kinh

Mặc dù khả năng biến chứng ở não do bệnh quai bị gây ra là rất thấp, tỷ lệ chưa đến 15 nhưng cũng không loại trừ khả năng này. Biến chứng tổn thương thần kinh có thể xảy ra ở cả nam giới và nữ giới trong độ tuổi trưởng thành và dậy thì. Đối với trẻ em bị quai bị, khi tình trạng sốt cao vượt quá 39 độ C cũng cần cảnh giác trước biến chứng này.

Biến chứng thai kỳ

Bệnh quai bị vẫn có thể xảy ra ở phụ nữ mang thai, tuy nhiên tỷ lệ này là rất thấp. Những nguy cơ biến chứng của bệnh trong thai kỳ 3 tháng đầu rất nguy hiểm, người mẹ có thể bị sảy thai hoặc thai lưu. Trong 3 tháng cuối, quai bị có thể là nguyên nhân khiến thai phụ vỡ ối sớm hoặc sinh non.

Ngoài những biến chứng quai bị phổ biến trên, căn bệnh này cũng có thể ảnh hưởng đến các cơ quan khác trong cơ thể. Virus xâm nhập đến những cơ quan khác và gây ra các bệnh lý nền tại cơ quan đó. Chẳng hạn như bệnh viêm tuyến giáp, nếu chúng di chuyển đến mắt sẽ gây viêm tuyến lệ, xâm nhập đến tim sẽ gây viêm cơ tim, viêm thần kinh thị giác, viêm phổi và viêm khí quản…

Tại sao quai bị gây vô sinh?

Vì sao quai bị gây vô sinh ở nam giới?

Như đã đề cập, khi quai bị biến chứng thành viêm tinh hoàn thì chức năng sinh sản của nam giới mới có nguy cơ bị ảnh hưởng. Nhiều nam giới bị viêm tinh hoàn mà không nhận biết được dấu hiệu của bệnh, khi thấy triệu chứng bắt đầu giảm nhẹ thường bỏ qua và không điều trị. Kết quả là tinh hoàn bị suy giảm chức năng sản xuất tinh trùng, chất lượng tinh trùng yếu dẫn đến khó có thai.

Thực tế biến chứng quai bị gây vô sinh ở nam giới chiếm tỷ lệ khá cao, khoảng 20 – 35% trong tất cả những trường hợp mắc bệnh quai bị. Độ tuổi có nguy cơ biến chứng ảnh hưởng đến tinh hoàn nhất là nam giới trong tuổi dậy thì. Một số bé trai không nhận thức được tinh hoàn bị sưng viêm, hoặc phụ không không chú ý nên bỏ qua giai đoạn biến chứng.

Khi tinh hoàn bị viêm, bạn sẽ nhận thấy khu vực mào tinh hoàn sưng đỏ và căng lên, sốt cao kéo dài. Sau giai đoạn sốt có hơn 70% tỷ lệ biến chứng teo tinh hoàn. Thời gian tinh hoàn từ giai đoạn viêm đến giai đoạn teo hoàn toàn có thể mất từ 1 – 6 tháng. Trong thời gian này vẫn có thể điều trị can thiệp để ngăn chặn teo tinh hoàn, nhằm mục đích phòng tránh thiếu máu cục bộ khiến mô bị viêm, phù để không gây teo mô tinh hoàn.

Biến chứng teo tinh hoàn ở nam giới ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình sinh tinh, số lượng tinh trùng giảm dần hoặc có thể mất hẳn. Lúc này chức năng sản xuất tinh trùng của tinh hoàn giảm xuống còn 50%. Tức là sau đó vẫn có khoảng 50% nam giới tiếp tục hoạt động phóng tinh, thụ tinh bình thường và không để lại di chứng. Còn những trường hợp còn lại nam giới có thể bị vô sinh – hiếm muộn do tinh hoàn không sản xuất tinh trùng nữ, hoặc tinh trùng không đủ số lượng để thụ thai.

Nam giới bị viêm tinh hoàn một bên có tỷ lệ vô sinh thấp hơn nam giới bị viêm tinh hoàn 2 bên. Vô sinh do quai bị biến chứng viêm tinh hoàn đôi xảy ra trong khoảng 15% tổng số nam giới mắc bệnh quai bị. Quai bị gây vô sinh do viêm tinh hoàn là biến chứng nghiêm trọng, vì vậy nếu nam giới nhận thấy các dấu hiệu quai bị nên lưu ý khám và điều trị sớm để phòng ngừa biến chứng này xảy ra.

Nữ giới bị quai bị có gây vô sinh không?

Đối với nữ giới mắc bệnh quai bị, các biến chứng của bệnh kể trên cũng có thể xảy ra nhưng đa phần ảnh hưởng không nghiêm trọng như nam giới. Thực tế ở phụ nữ tỷ lệ mắc bệnh quai bị cũng ít hơn và triệu chứng thường tự biến mất sau vài ngày.

Trong đó biến chứng viêm buồng trứng cũng có mức độ nguy hiểm ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Quai bị gây viêm buồng trứng tương đối hiếm gặp (chỉ khoảng 7%) và hầu như không gây vô sinh ở phụ nữ. Tuy nhiên nếu bệnh nhân nữ đã có dấu hiệu viêm buồng trứng, cần thăm khám và điều trị sớm để bệnh không gây rối loạn chu kỳ kinh nguyệt. Ngoài ra u xơ buồng trứng cũng có thể xảy ra nếu chị em bị viêm buồng trứng lâu ngày.

Do đặc điểm cấu tạo của hệ thống buồng trứng và các tế bào trứng khác với tế bào tuyến ở mang tai. Khi virus tấn công vào buồng trứng cùng dịch tể tạo ra lớp dịch bảo vệ, lúc này virus không thể xâm nhập vào các tế bào sản xuất trứng nữa. Vì thế nên số trường hợp biến chứng viêm buồng trứng ở nữ thường thấp hơn so với nam giới bị viêm tinh hoàn.

Nam hay nữ giới khi có các biểu hiện của bệnh quai bị cần đến ngay cơ sở y tế để kiểm tra và điều trị. Đặc biệt là với nam giới, nếu như bệnh đã biến chứng đến giai đoạn teo tinh hoàn cả hai bệnh thì khả năng sinh tinh khó phục hồi. Để đối phó, nam giới có thể đến các bệnh viện chuyên khoa điều trị vô sinh để được lưu trữ tinh trùng. Đây là phương pháp được ứng dụng điều trị vô sinh hiệu quả hiện nay cho nam giới bị bệnh về tinh hoàn.

Cách phòng bệnh quai bị và lưu ý điều trị khi mắc bệnh quai bị

Tiêm vắc xin phòng bệnh quai bị

Hiện nay tại các bệnh viện đã có loại vắc xin phòng bệnh quai bị được tiêm cho trẻ em 12 – 15 tháng tuổi và trẻ từ 4 – 6 tuổi. Vắc xin được tiêm phòng kết hợp với các liều phòng bệnh sở – quai bị – rubella. Liều thuốc giúp làm tăng khả năng miễn dịch của cơ thể với virus gây bệnh đến giai đoạn trưởng thành.

Trẻ chưa tiêm phòng quai bị ở độ tuổi dậy thì và người lớn có thể tiêm liều bổ sung hai đợt, mũi 1 là lần tiêm đầu tiên và mũi 2 cách mũi 1 ít nhất 1 tháng. Các chuyên gia dịch tễ cũng đã khuyến cáo mọi đối tượng cần phải tiêm đủ hai liều vắc xin phòng quai bị để đảm bảo có hiệu quả trong việc phòng ngừa bệnh. Trong một số trường hợp bạn sẽ được khuyến khích tiêm phòng mũi vắc xin quai bị lần thứ ba nếu khu vực sinh sống đang có dịch quai bị.

Lưu ý điều trị quai bị phòng biến chứng

Để phòng tránh quai bị gây vô sinh ở nam giới, cần chủ động thăm khám và điều trị trước khi biến chứng viêm tinh hoàn xảy ra. Không phải tất cả mọi trường hợp mắc bệnh quai bị đều gây ra biến chứng. Thực tế có nhiều bệnh nhân có thể phục hồi sau 5 – 7 ngày mà không để lại di chứng. Những nguyên tắc người bệnh nên tuân thủ khi mắc bệnh quai bị là:

Người bệnh tuyệt đối không sử dụng thuốc chống viêm vì bệnh quai bị do virus gây ra chứ không phải vi khuẩn, các loại thuốc được kê đơn chỉ có tác dụng điều trị triệu chứng chứ không có tác dụng điều trị đặc hiệu.

Tham khảo ý kiến bác sĩ về việc sử dụng thuốc hạ sốt và thuốc giảm đau, can thiệp sớm nếu có dấu hiệu quai bị biến chứng viêm tinh hoàn, viêm buồng trứng, viêm dây thần kinh…

Trong thời gian bị bệnh quai bị, người bệnh cần tự cách lý và hạn chế tiếp xúc với môi trường để tránh lây nhiễm, bạn cũng nên chuẩn bị các vật dụng cá nhân dùng riêng trong thời gian điều trị.

Chú ý vệ sinh cơ thể và vệ sinh quần áo, giặt rửa đồ dùng vệ sinh cá nhân, trong thời gian này người bệnh quai bị nên tắm và vệ sinh cơ thể với nước ấm.

Nếu nhận thấy các dấu hiệu biến chứng quai bị, cần thăm khám bác sĩ sớm và không tiếp tục điều trị tại nhà do virus quai bị có thể tấn công rất nhanh đến các cơ quan khác.

Người bệnh bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, tăng cường các dưỡng chất cần thiết như protein và vitamin để bổ sung năng lượng và bổ trợ sức đề kháng để chống lại bệnh.

Người bệnh quai bị nên dành thời gian nghỉ ngơi tại phòng, kiêng vận động mạnh và không ra gió, những điều kiện này có thể khiến virus phát tán nhanh hơn.

Bệnh quai bị thực chất là một bệnh lành tính, tuy nhiên nếu không điều trị hoặc kiêng cữ, bệnh có thể gây các biến chứng ảnh hưởng đến chức năng sinh sản, thậm chí gây vô sinh

Bệnh quai bị là gì?

– Quai bị (tiếng Anh: Mumps) dân gian còn gọi là bệnh chàm bàm là một bệnh toàn thân biểu hiện bằng sưng một hay nhiều tuyến nước bọt, thường gặp nhất là các tuyến mang tai.

– Bệnh lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp do tiếp xúc với các giọt nước bọt, hoặc các giọt chất tiết mũi họng của người bệnh được văng ra khi người bệnh ho hoặc nhảy mũi.

– Quai bị có thể gặp ở mọi lứa tuổi,đặc biệt là ở trẻ nhỏ và trẻ vị thành niên.

– Bệnh do virus lây truyền qua đường hô hấp và đường ăn uống, qua những giọt nước bọt khi bệnh nhân nói, ho, hắt hơi. Vấn đề lây qua đường phân và nước tiểu hiện vẫn chưa được xác nhận dù virus quai bị có khả năng tồn tại trong nước tiểu khoảng 2-3 tuần.

– Khi đã mắc bệnh hoặc đã được chủng ngừa, hầu hết sẽ miễn dịch đối với bệnh quai bị.

Bị vô sinh khi mắc quai bị thường do chủ quan

Bác sĩ Trung Cấp – BV Nhiệt đới TW – cho biết: “Sau khi tiếp xúc với virus bệnh quai bị khoảng 14 – 24 ngày, người bệnh sẽ có cảm giác khó chịu, ăn kém, sốt, đôi khi rét, đau họng và đau góc hàm. Sau đó, tuyến mang tai sưng to dần trong khoảng 3 ngày rồi giảm sưng dần trong khoảng 1 tuần. Vùng sưng thường lan đến má, dưới hàm và ở phần tai, tạo cảm giác khó chịu cho người bệnh”.

Bác sĩ cũng cho biết, bệnh quai bị tuy lành tính, ít gặp ở người lớn nhưng thường rất nặng và có nhiều biến chứng hơn ở trẻ em. Biến chứng của bệnh quai bị được nhiều người lo ngại nhất chính là viêm tinh hoàn và mào tinh hoàn, viêm buồng trứng. Đối với biến chứng viêm tinh hoàn và mào tinh hoàn có tỷ lệ 20 – 35% ở người sau tuổi dậy thì, thường xảy ra sau đợt viêm tuyến mang tai khoảng 7 – 10 ngày nhưng cũng có thể xuất hiện trước hoặc đồng thời. Tinh hoàn sưng to, đau, mào tinh căng phù. Tình trạng viêm và sốt kéo dài 3 – 7 ngày, sau đó khoảng 50% số trường hợp tinh hoàn teo dần và có thể dẫn đến tình trạng giảm số lượng tinh trùng và vô sinh. Còn đối với viêm buồng trứng có tỷ lệ 7% ở nữ giới sau dậy thì và ít dẫn đến vô sinh.

Thực tế, ở nam giới, cứ khoảng 10 người bị quai bị thì 2 – 3 người bị viêm tinh hoàn, tức số người bị viêm tinh hoàn một bên và hai bên sẽ chiếm từ 20 – 30%, thường gặp ở thanh thiếu niên đã dậy thì. Đa số bị viêm tinh hoàn một bên, một số trường hợp bị viêm tinh hoàn hai bên, chỉ những trường hợp bị teo luôn cả hai tinh hoàn mới dẫn đến việc khó có con hoặc vô sinh. Ngoài việc tiêm chủng cho người chưa mắc bệnh thì không có thuốc đặc trị cho người đang mắc bệnh quai bị cũng như không có thuốc ngăn chặn tinh hoàn không bị viêm hay teo. Các thuốc dùng chỉ để điều trị triệu chứng như là chống viêm phù nề, giảm đau, hạ sốt.

Những dấu hiệu vô sinh khi bị quai bị

Như vậy, có thể thấy biến chứng nghiêm trọng nhất của quai bị có thể là gây vô sinh. Người bệnh nên chú ý với những dấu hiệu vô sinh khi bị quai bị có thể cảnh báo như: Với nam giới: Sốt cao, đau đầu, sưng đau tinh hoàn…Còn với nữ giới: Sốt cao, đau bụng dữ dội…

Phòng bệnh

Tiêm vắc- xin: Hiện nay bệnh quai bị chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, vắc- xin phòng bệnh quai bị thường kết hợp với phòng sởi và rubella (Trimovax, MMR).

Trẻ em từ 9 tháng – 12 tháng tuổi: Tiêm 3 lần

– Lần 1: lúc 9 tháng tuổi

– Lần 2: sau lần 1 sáu tháng

– Lần 3: từ 4-12 tuổi

Trẻ em từ 12 tháng – 5 tuổi: tiêm 2 lần

– Lần 1: lúc 12 tháng tuổi

– Lần 2: từ 4-12 tuổi

Khi bị bệnh: Người bệnh phải nghỉ ngơi ở nhà, không đi làm, không đi học. Thời gian cách ly người bệnh trong khoảng10 ngày kể từ khi bắt đầu sưng tuyến mang tai. Hạn chế tiếp xúc với người bệnh, khi tiếp xúc phải mang khẩu trang.

Bệnh quai bị thực chất là một bệnh lành tính, tuy nhiên nếu không điều trị hoặc kiêng cữ, bệnh có thể gây các biến chứng ảnh hưởng đến chức năng sinh sản, thậm chí gây vô sinh, những biến chứng do quai bị gây ra có thể xuất hiện ngay trong thời gian bị bệnh hoặc sau khi bị bệnh. Do đó, khi có những triệu chứng của viêm tinh hoàn, nam giới cần đến bệnh viện khám ngay để có thể chữa trị kịp thời. Hiện đã có vắc-xin phòng bệnh quai bị, trẻ em hoặc tuổi vị thành niên nên chủ động tiêm để phòng ngừa căn bệnh này.

Trong dân gian người ta thường hay truyền miệng là bệnh quai bị gây vô sinh, đặc biệt là với nam giới. Điều này làm không ít quý ông trưởng thành lo lắng. Vậy thực hư của lời truyền miệng này là như thế nào?

Tuổi nào cũng có thể bị bệnh quai bị, khả năng mắc bệnh ở nam cao hơn nữ. Hơn 80% bệnh xảy ra ở trẻ em dưới 15 tuổi, thường gặp nhất là trẻ từ 6 – 10 tuổi. Người lớn cũng có thể bị mắc bệnh nếu không tiêm ngừa phòng bệnh trước đó. Khảo sát huyết thanh cho thấy gần 90% người lớn có phản ứng huyết thanh xác định đã bị nhiễm siêu vi quai bị từ trước

Bệnh lây lan chủ yếu qua đường hô hấp do nước bọt bị nhiễm trùng khi người bệnh nói chuyện, ho hoặc hắt hơi. Nước bọt của người bị bệnh quai bị có thể lây lan cho người khác 1 tuần trước khi sưng tuyến mang tai và kéo dài 2 tuần sau khi thấy sưng tuyến mang tai. Thời gian lây mạnh nhất vào khoảng 2 ngày trước khi viêm tuyến mang tai. Bệnh rất dễ lây và cho miễn dịch bền vững sau khi khỏi bệnh (không mắc lại bệnh lần 2).

– Viêm tinh hoàn và mào tinh hoàn: Có tỷ lệ 20-35% ở người sau tuổi dậy thì. Biến chứng này thường xảy ra sau đợt viêm tuyến mang tai khoảng 7-10 ngày nhưng cũng có thể xuất hiện trước hoặc đồng thời. Tinh hoàn sưng to, đau, mào tinh căng phù như một sợi dây thừng. Tình trạng viêm và sốt kéo dài 3-7 ngày, sau đó khoảng 1/2 trường hợp tinh hoàn teo dần và có thể dẫn đến tình trạng giảm số lượng tinh trùng và vô sinh.

– Trong dân gian, thường hay truyền miệng là bệnh quai bị gây vô sinh , nhưng thực tế không hoàn toàn đúng như vậy.

Không phải trường hợp nào cũng có biến chứng viêm tinh hoàn. Nếu có biến chứng viêm tinh hoàn mà được điều trị kịp thời và đúng cách thì bệnh cũng khỏi không gây di chứng vô sinh. Dù có biến chứng viêm tinh hoàn gây teo, nhưng chưa chắc đã bị teo cả hai bên, vì vậy vẫn có thể có con.

Trong trường hợp nặng biến chứng viêm tinh hoàn không được điều trị hoặc điều trị không đúng cách gây teo cả hai tinh hoàn, gây vô sinh.

– Nhồi máu phổi: Là tình trạng có vùng phổi bị thiếu máu nuôi dưỡng, có thể tiến đến hoại tử mô phổi. Nhồi máu phổi là biến chứng có thể xảy ra sau viêm tinh hoàn do quai bị vì hậu quả của huyết khối từ tĩnh mạch tiền liệt tuyến.

– Viêm buồng trứng: Có tỷ lệ 7% ở nữ sau tuổi dậy thì, ít khi dẫn đến vô sinh.

– Viêm tụy: Có tỷ lệ 3%-7%, là một biểu hiện nặng của quai bị. Bệnh nhân bị đau bụng nhiều, ói, có khi tụt huyết áp.

– Các tổn thương thần kinh:

+ Viêm não: Có tỷ lệ 0,5%. Bệnh nhân có các hiện tượng như: thay đổi tính tình, bứt rứt, khó chịu, nhức đầu, co giật, rối loạn tri giác, rối loạn thị giác, đầu to do não úng thủy.

+ Tổn thương thần kinh sọ não: Dẫn đến điếc, mù.

+ Viêm tủy sống cắt ngang.

+ Viêm đa rễ thần kinh.

– Những phụ nữ bị quai bị trong 3 tháng đầu của thai kỳ có thể gây sẩy thai hoặc sinh con dị dạng.

– Bị quai bị trong 3 tháng cuối của thai kỳ có thể sinh non hoặc thai chết lưu.

Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: https://www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/