Trẻ 4 tháng biếng ăn là tình trạng rất thường gặp phải ở các giá đình. Vậy mẹ phải làm sao? Hãy tham khảo ngay những kinh nghiệm sau đây để giúp mẹ hiểu và cải thiện tình trạng trẻ biếng ăn hiệu quả, giúp con phát triển và khỏe mạnh.
1.Tìm hiểu nguyên nhân trẻ 4 tháng biếng ăn
1.1. Biếng ăn sinh lý ở trẻ 4 tháng
Đây là tình trạng biếng ăn trong quá trình bé phát triển hoặc biến đổi về thể chất. Giai đoạn biếng ăn này thường diễn ra trong một thời gian khá ngắn, từ 1 tới 2 tuần. Một số nguyên nhân dẫn tới việc biếng ăn sinh lý ở trẻ 4 tháng tuổi có thể kể đến như:
Ăn dặm sớm: Đây là tình trạng trẻ vẫn chịu bú sữa nhưng không chịu ăn dặm. Có thể là do bé chưa chuẩn bị tinh thần và chưa thích nghi với việc ăn dặm.
Trong tuần hình thành kỹ năng (Wonder Week): Mốc thời gian 14,5 – 19,5 tuần là giai đoạn trẻ phát triển mạnh kỹ năng vận động và trí tuệ. Thời gian này, bé thường chán ăn, biếng bú và hay quấy khóc hơn. Đặc biệt ở tuần 17, trẻ có thể rất lười ăn, lượng sữa bé bú mỗi ngày sẽ giảm. Tuy nhiên, nếu bé vẫn nhanh nhẹn, vui vẻ, không rối loạn tiêu hóa… thì mẹ không cần quá lo lắng.
Ham vận động: Ở 4 tháng tuổi bé đã bắt đầu biết lẫy và nghe ngóng âm thanh xung quanh. Ngoài lẫy ra, bé còn ham chơi và thích cử động tay, chân… Do vậy, bú mẹ hay bú bình thường mất tập trung, đó có thể là lý do khiến bé 4 tháng biếng ăn, biếng bú.
Mọc răng sớm: Bình thường, trẻ từ 6 tháng tuổi sẽ bắt đầu học răng. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp mọc răng sớm ở trẻ 4 – 5 tháng tuổi. Khi răng bắt đầu mọc, bé có thể khó chịu do ngứa, sưng nướu… Thậm chí, bé sẽ bị ốm, sốt, tiêu chảy… gây chán ăn, biếng ăn.
1.2. Biếng ăn do bệnh lý
Khác với biếng ăn sinh lý, trình trạng trẻ 4 tháng biếng ăn do bệnh lý nói lên rằng sức khỏe của bé đang gặp vấn đề. Có thể bé đang không khỏe, cơ thể mệt mỏi, chán ăn hoặc đây cũng là dấu hiệu của một số bệnh lý.
Thiếu hụt chất dinh dưỡng: Các nguyên tố vi lượng như: Sắt, kẽm… hoặc Vitamin như: Vitamin A, D… vô cùng cần thiết cho quá trình phát triển của trẻ. Thiếu những dưỡng chất này đều có thể khiến trẻ bị biếng ăn. Gây ảnh hưởng tới sự phát triển thể chất và cả trí tuệ của bé.
Bị các vấn đề miệng: Nếu như vấn đề vệ sinh miệng của bé không được đảm bảo. Tình trạng nấm lưỡi, tưa lưỡi… rất dễ xảy ra với trẻ 4 tháng tuổi. Điều này có thể khiến mất vị giác hoặc bị đau khi bú và khiến trẻ không muốn ăn. Dấu hiệu nhận biết nấm lưỡi, tưa lưỡi là khi lưỡi bé xuất hiện các bợn trắng thành mảng bám rất chắc.
Rối loạn tiêu hóa: Đầy hơi, táo bón, tiêu chảy… là những vấn đề tiêu hóa thường gặp. Tương tự như ốm và sốt, khi gặp các vấn đề này, cơ thể trẻ sẽ trở nên mệt mỏi, khó chịu. Đồng thời bụng bé cũng sẽ cảm thấy khó chịu và không muốn ăn thêm gì cả.
Dấu hiệu của một số bệnh lý: Ngoài một số vấn đề của cơ thể kể trên, bé cũng có cảm giác chán ăn nếu như gặp phải một số tình trạng bệnh lý như thiếu máu, lao hạch, lao phổi… Đối với các trường hợp này, các mẹ cần tới ngay các trung tâm y tế, cơ sở chuyên khoa để có được những tư vấn tốt nhất.
1.3. Một số nguyên nhân khác gây biếng ăn ở trẻ 4 tháng
Bên cạnh 2 nhóm nguyên nhân chính gây ra tình trạng bé 4 tháng tuổi biếng ăn. Một số nguyên nhân khác cũng sẽ khiến cho trẻ chán ăn, không muốn ăn có thể kể đến như.
Ảnh hưởng của tâm lý: Bị mẹ la mắng, giật đầu ti đột ngột hoặc kêu khi bé cắn ti mẹ nên bé có thể sợ hãi. Một số trẻ thường biếng ăn và bị ép liên tục đến mức trẻ hay khóc, trớ khi ăn. Lâu dần càng khiến bé sợ ăn, biếng ăn hơn.
Tác dụng phụ của thuốc: Các loại thuốc nhất là kháng sinh gây ảnh hưởng lớn tới hệ vi sinh vật đường ruột cũng như niêm mạc miệng của bé. Bên cạnh đó, các loại Vắc xin cũng sẽ có thể có tác dụng nhẹ là biếng ăn ở trẻ sau khi tiêm.
Mùi vị sữa mẹ bị thay đổi: Một số trẻ rất nhạy cảm do đó nếu sữa mẹ thay đổi mùi vị, trẻ có thể sẽ sợ vị sữa và biếng bú. Việc sữa bị mùi lạ có thể tới từ chế độ ăn của mẹ, mẹ sử dụng thuốc kháng sinh hay do bầu sữa mẹ có mùi lạ vì sử dụng mỹ phẩm, sữa tắm…
Cữ bú quá gần nhau: Nếu trẻ bị ép ăn quá thường xuyên, liên tục trong thời gian dài. Bé sẽ không còn cảm giác thèm ăn, dẫn tới biếng ăn, chán ăn, thậm chí bỏ ăn.
Núm vú, đầu ti, tốc độ dòng chảy sữa mẹ: Nếu sữa mẹ quá nhiều hoặc núm vú bình khiến sữa chảy nhanh có thể khiến bé sợ. Mẹ có quá ít sữa cũng có thể khiến bé biếng ăn, biếng bú.
2. Bé 4 tháng biếng ăn phải làm sao?
2.1. Không bắt bé ăn dặm sớm
Đây là một vấn đề khá thường xảy ra nên các mẹ không cần phải quá lo lắng. Việc bé không chịu ăn dặm một phần là việc chuẩn bị tinh thần chưa tốt, đồng thời cũng do bé chưa kịp thích nghi với việc ăn dặm.
Thời điểm bé 4 tháng vẫn còn khá sớm để nghĩ đến việc ăn dặm. Bố mẹ không nên bắt trẻ ăn dặm quá sớm vì đôi khi có thể ảnh hưởng tới đường tiêu hóa của trẻ. Bố mẹ nên chờ tới thời điểm tốt nhất để tập ăn dặm cho bé là khoảng 5,5 tháng. Bên cạnh đó, cũng nên chú ý tới những nguyên tắc và phương thức để giúp trẻ ăn dặm ngon miệng hơn.
2.2. Trong tuần hình thành kỹ năng (wonder week)
Không chỉ biếng ăn, trong tuần hình thành kỹ năng (wonder week) bé sẽ còn có nhiều biểu hiện như quấy khóc, bám mẹ, cáu gắt… Tuy nhiên đây là những biểu hiện, hành động hết sức bình thường. Bố mẹ không nên quá lo lắng vì tình trạng này sẽ nhanh chóng hết trong thời gian ngắn.
Những thay đổi sinh lý này là cần thiết trong quá trình phát triển của trẻ. Trong thời gian này, bố mẹ hãy vỗ về bé thật nhiều, không nên cáu gắt với trẻ để tạo tâm lý cho trẻ được bao bọc, quan tâm. Bên cạnh đó, không nên ép trẻ ăn mà chỉ cho bé ăn mỗi khi có nhu cầu. Trong thời gian này, cố gắng cung cấp đủ nước cho bé. Đồng thời xem tần suất đi tiểu và chất lượng nước tiểu của trẻ.
2.3. Mọc răng sớm hoặc chuẩn bị mọc răng
Mọc răng là một trong những phát triển sinh lý vô cùng bình thường ở trẻ. Tại thời điểm 4 tháng, sẽ chỉ bắt đầu có một số biểu hiện cho răng chuẩn bị mọc như sưng lợi, ngứa lợi… Bố mẹ không cần quá lo lắng trong khoảng thời gian này. Tương tự như trên, hãy vỗ về trẻ thật nhiều, không ép trẻ ăn và cung cấp đủ nước cho trẻ.
Bên cạnh đó, hãy lau dãi cho bé, mặc cho bé thoáng nhưng đủ ấm cũng như hạ sốt cho trẻ. Tình trạng này sẽ nhanh chóng hết và bé sẽ ăn lại bình thường.
2.4. Bổ sung dinh dưỡng cho trẻ
Điều đầu tiên mà bạn cần làm để giúp trẻ hết biếng ăn khi do thiếu dinh dưỡng là tới các cơ sở chuyên khoa để thăm khám. Tại đây các bác sĩ sẽ kiểm tra kỹ lượng giúp mẹ biết được trẻ có bị thiếu chất dinh dưỡng không, cần bổ sung các dưỡng chất nào. Đồng các mẹ sẽ có được những tư vấn về chế độ ăn, thực đơn và những chất cần thiết theo từng giai đoạn của trẻ.
Với những tư vấn này, chắc chắn bé nhà bạn sẽ được cải thiện đáng kể tình trạng biếng ăn. Ngoài ra, đây còn là cách để giữ cho trẻ phát triển bình thường và khỏe mạnh nhất.
2.5. Hạ sốt cho trẻ
Ốm sốt khiến trẻ mệt mỏi, khó chịu và không muốn ăn. Điều đầu tiên mà các mẹ cần làm đó là cố gắng hạ sốt thật nhanh cho trẻ. Hãy sử dụng khăn sạch và nước ấm để chườm ở nách cho bé, đồng thời dùng một chiếc khăn khác để lau người.
Ngoài ra, các mẹ có thể hạ sốt cho bé bằng thuốc. Đối với trẻ 4 tháng tuổi có thể sử dụng Paracetamol với liều lượng khoảng 40mg – 60mg tùy theo cân nặng. Lưu ý rằng tuyệt đối không được sử dụng Aspirin để hạ sốt cho trẻ. Sau khi bé hạ sốt, bé sẽ lại ăn uống bình thường và không còn biếng ăn nữa.
Nếu trong trường hợp bé sốt cao (thân nhiệt trên 38 o C) hoặc không hạ được sốt dù đã sử dụng thuốc. Bố mẹ cần đưa trẻ tới ngay các cơ sở y tế để thăm khám và có phương thức điều trị phù hợp.
2.6. Giải quyết vấn đề ở miệng
Đối với trường hợp bé 4 tháng biếng ăn do các vấn đề về miệng như tưa lưỡi, nấm lưỡi, nấm miệng… Bạn có thể sử dụng các loại thuốc kháng nấm để điều trị cho bé. Vừa giúp bé tránh được đau đớn, khó chịu do nấm mà lại còn cải thiện được tình trạng biếng ăn ở trẻ.
Bạn nên sử dụng các loại thuốc dạng lỏng hoặc dạng gel. Bôi trực tiếp ở miệng trẻ từ 2 – 4 lần/ngày trong 1 – 2 tuần để cải thiện tình hình.
2.7. Xử lý vấn đề về đường tiêu hóa
Nếu như bé đang bị ợ hơi, bố mẹ nên bồng và vỗ ợ hơi sau mỗi lần bé bú. Bế bé nằm sấp ngang đòn cánh tay hoặc vác bé trên vai rồi vỗ nhẹ. Hơi sẽ thoát ra ngoài và khiến bé dễ chịu hơn, tránh đầy bụng khó tiêu. Như vậy bé sẽ không còn chán ăn, biếng ăn nữa.
Còn nếu như bé gặp phải tình trạng bị táo bón hoặc tiêu chảy. Phần lớn nguyên nhân tới từ chế độ ăn của mẹ. Do vậy, hãy thay đổi chế độ ăn phù hợp, ăn nhiều rau xanh, hoa quả… Tránh ăn đồ cay nóng, khó tiêu, chất kích thích. Như vậy bé sẽ tránh được các tình trạng về tiêu hóa cũng như không bị biếng ăn nữa.
Trong trường hợp tình trạng biếng ăn do tiêu hóa kéo dài hoặc có thêm biểu hiện quấy khóc dữ dội. Bạn nên cho bé tới các cơ sở y tế hoặc phòng khám để có phương thức điều trị phù hợp.
2.8. Tránh việc quát mắt, tạo tâm lý sợ hãi cho trẻ
Khi cho bé ăn dù bé có cắn đầu ti hay nghịch đầu ti không bú. Mẹ hãy nhẹ nhàng thả bé ra, không nên quát mắng, tạo tâm lý sợ hãi cho trẻ khi ăn.
Bên cạnh đó, không nên ép bé bú quá nhiều. Chỉ nên cho bé ăn vào thời điểm bé đói cũng như tạo cho bé không gian thật thoải mái. Như vậy bé sẽ ăn được nhiều hơn đồng thời tránh được việc sợ ăn.
2.9. Hạn chế sử dụng thuốc
Để tránh việc bé bị biếng ăn, chán ăn do tác dụng phụ của thuốc. Tránh lạm dụng các loại thuốc và chỉ nên sử dụng kháng sinh theo liệu trình, chỉ định của bác sĩ. Bên cạnh đó có thể kết hợp sử dụng các loại men tiêu hóa (nếu cần) để kích thích tiêu hóa cho trẻ.
Trong trường hợp, bé tiêm phòng hoặc tiêm vắc-xin và bị tác dụng phụ là biếng ăn. Bố mẹ không cần lo lắng vì tình trạng này sẽ được cải thiện nhanh chóng trong 1 – 3 sau tiêm.
2.10. Tránh để sữa có mùi vị lạ
Thời kỳ trẻ 4 tháng tuổi vẫn còn ăn chính là sữa mẹ, vì vậy hãy cố gắng đừng để sữa có mùi vị lạ. Các mẹ cũng nên tránh ăn các thực phẩm nặng mùi, nhiều gia vị… Tránh sử dụng các chất kích thích như cà phê, rượt bia… Đây là những thứ sẽ khiến sữa mẹ đổi vị mà lại không hề tốt cho trẻ.
Ngoài ra, mẹ nên vệ sinh bầu ngực thật kỹ để không có mùi lạ khiến trẻ không quen. Tránh bôi các loại kem, gel dưỡng da, làm trắng… có mùi hương khác lạ. Thường xuyên vệ sinh bầu ngực bằng khăn mềm và nước ấm. Khi cho trẻ bú có thể bôi một chút sữa mẹ lên bầu ngực để tạo sự thân quen cho trẻ.
2.11. Duy trì cữ bú hợp lý, không quá dày
Có cữ bú hợp lý cũng là một phương pháp cải thiện tình trạng biếng ăn hiệu quả cho trẻ. Tần suất 5 – 6 lần bú trên ngày, với khoảng 3 tiếng là cữ bú phù hợp cho trẻ 4 tháng tuổi (có thể thay đổi tùy theo cân nặng). Việc này còn tạo cho trẻ một thói quen bú hằng ngày, giúp hạn chế việc chán ăn, biếng ăn.
2.12. Trường hợp biếng ăn do bệnh
Nếu như bé biếng ăn do bệnh lý, cần đặc biệt lưu ý trường hợp này. Bệnh lý không chỉ ảnh hưởng tới việc bé bị biếng ăn mà còn ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe của trẻ.
Ngoài ra, trong trường hợp ngoài biếng ăn, bé còn có các dấu hiệu khác như bé 4 tháng tuổi bị táo bón, mồ hôi trộm, rôm sảy… Mẹ cũng nên đưa bé đi khám ngay.
Bố mẹ nên đưa trẻ tới ngay các trung tâm ý tế, bệnh viện, cơ sở chuyên khoa để thăm khám. Tại đây, bác sĩ sẽ thực hiện một số xét nghiệm cũng như có được những tư vấn, phác đồ… Với các phương pháp điều trị phù hợp, sức khỏe bé sẽ được cải thiện cũng như bé sẽ ăn uống được bình thường, không còn chán ăn, biếng ăn nữa.