ung thư.
Ung thư bắt nguồn từ những đột biến xảy ra ở tế bào khoẻ mạnh. Trong hầu hết các trường hợp, tế bào tự bản thân nó có thể phát hiện những bất thường xảy ra và có thể tự sữa chữa vấn đề đó hoặc nếu không thì sẽ tự huỷ. Tuy nhiên, một số đột biến gen có thể cho phép tế bào ung thư phát triển mà không bị kiểm soát, lây lan cho các mô nằm gần đó và thậm chí là ảnh hưởng đến các cơ quan khác, 1 quá trình thường được biết đến với thuật ngữ “di căn”. Một khi đã đến giai đoạn di căn, khả năng chữa trị dứt điểm ung thư rất thấp nếu không muốn nói là không thể.
Không phải có 1 mà có đến hàng trăm loại ung thư khác nhau, khiến cho căn bệnh này trở nên vô cùng phức tạp. Và cho đến nay, chúng ta vẫn chưa có một thứ vũ khí hữu hiệu nào để có thể chữa được hàng trăm loại ung thư ấy. Đối với hầu hết các dạng ung thư, phương pháp điều trị thường là kết hợp phẫu thuật để cắt bỏ khối u và xạ trị hay hóa trị nhằm tiêu diệt bất kỳ tế bào ung thư nào còn sót lại. Tuỳ vào loại ung thư nào mà người ta sẽ quyết dịnh xem nên dùng liệu pháp hormone, liệu pháp miễn dịch hay phương pháp điều trị tế bào đích.
Trong nhiều trường hợp, việc chữa trị mang lại hiệu quả tốt, bệnh nhân được chữa khỏi hoàn toàn. Nhưng việc đạt hiệu quả chữa trị 100% trong 100% trường hợp là một mong muốn rất xa vời. Vậy chúng ta phải làm gì để tìm ra cách chữa trị cho tất cả các dạng ung thư khác nhau? Để trả lời cho câu hỏi đó, hãy thử tìm hiểu một số vấn đề mà các nhà khoa học đang phải giải quyết.
Đầu tiên, họ cần tìm ra những biện pháp nghiên cứu về ung thư mới, khác biệt và tốt hơn. Hầu hết các các nghiên cứu hiện nay đều dựa trên việc nuôi cấy các dòng tế bào được lấy từ tế bào khối u ở người trong phòng thí nghiệm. Các tế bào nuôi cấy này đã cung cấp một góc nhìn chi tiết và rõ ràng hơn, giúp ta hiểu biết thấu đáo hơn về bản chất di truyền học và sinh học của ung thư. Mặc dù vậy, chúng không phản ánh được những tác động vô cùng phức tạp của một khối u tồn tại trong cơ thể sống thực sự. Hệ quả thường thấy là các thuốc mới tỏ ra hiệu quả trên các tế bào nuôi cấy trong phòng thí nghiệm, nhưng lại thất bại trong các thử nghiệm lâm sàng trên bệnh nhân thực sự.
Một trong những vấn đề phức tạp của khôi u ác tính là chúng có thể tồn tại nhiều nhóm tế bào ung thư có sự sai khác tương đối nhỏ với nhau. Theo thời gian, các đột biến gen khác nhau tích tụ trong tế bào ở các phần khác nhau của khối u, tăng thêm sự đa dạng tế bào trong khối u, phát triển dần thành các nhân bản phụ độc nhất. Ví dụ như khối u não ác tính được gọi là “glioblastomas” có thể cùng tồn tại hơn 6 nhân bản phụ khác nhau trong cơ thể 1 bệnh nhân. Đó gọi là sự nhân bản vô tính không đồng nhất, điều đó đã tạo ra rất nhiều khó khăn cho việc trị liệu, do một thuốc có hiệu quả trên một nhân bản phụ có thể không hề có tác động trên các dạng khác.
Một thách thức khác đó là khối u là một hệ sinh thái liên kết động, trong đó các tế bào ung thư tương tác liên tục với nhau và cũng tương tác với các tế bào khỏe mạnh gần nó. Chúng có thể khiến các tế bào bình thường hình thành các mạch máu dẫn đến nuôi khối u cũng như xả thải. Chúng đồng thời tương tác với hệ miễn dịch của người, làm giảm mạnh chức năng miễn dịch trong việc nhận biết và tiêu diệt tế bào ung thư. Nếu biết được cách ngắt những đường truyền liên kết này, chúng ta sẽ phá hủy được khối u vĩnh viễn.
Rất nhiều bằng chứng cho thấy những gì thật sự cần thiết đó chính là tìm ra giải pháp có thể loại trừ hoàn toàn tế bào gốc ung thư. Các tế bào này chiếm tỉ lệ rất ít nhưng có tính chất vô cùng đặc biệt, giúp tế bào ung thư đề kháng lại hóa trị và xạ trị. Trên lý thuyết, nếu phần còn lại của khối u co cụm đến mức không thể phát hiện được trong quá trình trị liệu, thì chỉ 1 tế bào gốc ung thư còn tồn tại cũng có thể phát triển thành 1 khối u mới. Tìm ra cách phát hiện các tế bào gốc này sẽ giúp ngăn chặn tái phát ung thư.
Ngay cả khi đã giải quyết được các vấn đề trên, chúng ta vẫn phải đối mặt với một vấn đề mới. Tế bào ung thư là bậc thầy thích nghi, chúng có thể thay đổi các đặc tính phân tử và tế bào cho phù hợp để tồn tại dưới các trị liệu. Khi khối u bị tấn công dồn dập bởi hóa trị và xạ trị, một vài tế bào ung thư có thể bật lên khả năng bảo vệ chống lại các tấn công từ bên ngoài bằng cách thay đổi biểu hiện gen. Ung thư ác tính là một hệ thống phức tạp, phát triển và thích nghi không ngừng. Muốn đánh bại được chúng, ta phải tìm ra những hệ thống thử nghiệm mới mô phỏng được sự phức tạp này, nhằm giám sát và đưa ra các phương hướng trị liệu thích hợp với sự thay đổi của các tế bào ung thư.
Trên thực tế, đến nay, y học đã có nhiều bước tiến quan trọng trong điều trị ung thư. Tỉ lệ tử vong trung bình do hầu hết các loại ung thư đã giảm đáng kể từ những năm 1970 và vẫn trên đà tiếp tục giảm. Mỗi ngày, loài người lại tiếp nhận thêm một điều mới và mỗi thông tin mới đó sẽ cung cấp thêm một công cụ và định hướng mới nhằm giúp cho sự tồn tại của chúng ta trở nên bền vững hơn theo thời gian.